“Karadeniz’in En Öncü İlçesi Ünye”

Gündem

2

Karadeniz Bölgesi’nde bir ilk olacak olan “Yaşayan Kültürel Miras Müzesi’nin Ünye’de kurulması adına Ünye Belediyesi Müze Evi’nde Ünye Belediyesi tarafından sempozyum düzenlendi.

Sempozyuma katılan ve Yaşayan Kültürel Miras Müzesi’nin Ünye’de kurulması için atılan adımı değerlendiren Hacettepe Üniversitesi Türk Halkbilimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nebi Özdemir, bu adımı ‘Karadeniz’in en öncü ilçesi Ünye’ olarak yorumladı.

Ünye Belediyesi “Ünye Yaşayan Kültürel Miras Müzesine Doğru” adlı sempozyumu Müze Evi’nde düzenledi. “UNESCO Yaklaşımları Kapsamında Somut Olmayan Kültürel Miras ve Müzecilik” ile “Türkiye’de Uygulamalı Halkbilimi Müzeleri” temalı sempozyumun moderatörlüğünü Ünye Radyo İletişimcileri Derneği (ÜNRİD) Başkanı Oney Flash FM Genel Yayın Yönetmeni Hakan Korkmaz yaptı. Sempozyuma Ünye Belediye Başkanı Ahmet Çamyar, Hacettepe Üniversitesi Türk Halkbilimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nebi Özdemir ve Halkbilimci İhsan Akbulut’un konuşmacı olarak katıldı.

Ünye’deki Kültürel Zenginlik

Ünye’nin asırlardır köklü medeniyetleri bağrında yaşatmış renkli bir şehir olduğunu ifade eden Belediye Başkanı Ahmet Çamyar; “Bakırda şekil almış hayal gücü. Burada su nakış tutmuş ebru olmuş. Denizin ve güneşin eşsiz ahengine şahit olmuş gözler. Burada kilimler sabırla dokunmuş ve görenler onlara hayranlıkla dokunmuş. Çömlekçilerin çarkı aşkla dönmüş, burada Yunus’un diliyle konuşmuş gönüller. Topaçları döndükçe neşelenmiş çocuklar, asırlık çınar tarihe meydan okumuş. İnsanlar kazanmak için değil, kardeşlik için güreş tutmuş… Buradaki evlerin camında duran çiçeklerin bir manası olmuş. Sarıysa çiçeğin rengi o evde hasta varmış; satıcılar ve sokaktan geçenler yüksek sesle konuşmasın diye konulurmuş cama. Camda kırmızı renk çiçek varsa, evlilik çağında kız vardır o evde. Gençler ölçüsüz konuşmaz, hanım efendiyi mahcup etmezmiş. Birlikte sofraya oturulur ve evin büyüğü yemeğe başlamadan kimse başlamazmış. Cenaze evine kıble taraftaki komşudan başlayarak, sırayla 10 gün yemek götürülür, kimse onların işiteceği tarzda gülüp eğlenmezmiş” diyerek Ünye’deki kültürü anlattı.

“Geçmişteki Kadim Değerleri Canlandırmayı Hedefledik”

Ünye’nin kadılarının ve kaptanlarının da meşhur olduğunu vurgulayan Başkan Çamyar; “Şehrimizin giyimiyle kuşamıyla, yemesiyle içmesiyle, aile, mahalle ve şehir hayatıyla insana saygı üzerine kurulmuş olan bu kültürlerimize ülke olarak ihtiyaç duyduğumuz zamanlardayız. Dünü bilmeyen bugünü anlayamaz, bugünü anlayamayan yarını göremez, yarını inşa edemez; hatta dünden gelen hamlelerin nedeninin bile düşünemez. Bizler yerel yönetim olarak, geçmişteki bu kadim değerlerimizi bugün canlandırmayı ve bize istikbali gösteren bir dürbün olarak kullanmayı hedefledik. Özellikle Kültür Yolu projemizle bu kültürel değerlerimizi yaşatacağımıza inanıyor, programa göstermiş olduğunuz ilgiden dolayı hepinize teşekkür ediyorum” diye konuştu.

“İlk Hamleyi Ünye Yaptı”

Sempozyuma konuşmacı olarak katılan ve “Karadeniz’in en uyanık ilçesi Ünye” diyen Hacettepe Üniversitesi Türk Halkbilimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nebi Özdemir; “Karadeniz’in en uyanık ilçesi burasıdır. Çünkü Yaşayan Kültürel Miras Müzesi ile ilgili ilk hamleyi yapan yer burası. Ben iki hafta önce Kuşadası’nda bir konuşma yapmıştım ve orada da böyle bir uygulama yapılıyordu. Burada yapılan çalışmanın ismini Ünye veya Karadeniz’de koysanız sorun değil, çünkü Karadeniz’in Yaşayan Kültürel Miras Müzesi’ni kuran siz olacaksınız. Onun için bunun çok önemli olduğunu düşünüyorum.” dedi.

“Ünye’nin Yaşayan Tarihi Bellekleri Var”

Safranbolu’nun bu hareketi başlatıp, Beypazarı’nın devam ettirmesi üzerine Karadeniz Bölgesi kıyısında Ünye’nin bir ilk olduğunu ifade eden Özdemir; konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Neden ‘yaşayan’ kavramını kullanıyoruz. UNESCO’nun iki sözleşmesi var. Birincisi doğal somut nesnelerin korunması, binaları, tarihi, doğayı koruyacağız. Bu sözleşme yerleşti artık ama bizim problemimiz yaşayan kültürümüzü kaybediyoruz. Ünye’nin tarihi bellekleri duruyor. İrfan Işık Hocam ve diğerleri olmak üzere yaşayan tarihi belleklerimiz var. Burada kurulduğu takdirde, İrfan Işık’ın yaşarken onun burada bir etkinliğine katılmak ve dinlemek isterim. Bana hayatını anlatsın yeterli ve bunun çok önemli olduğunu belirtmek istiyorum. Çünkü esas yaşayan kültür budur.”

“Burası Kentin Hazine Odası”

“UNESCO’nun en önemli perspektiflerinden birisi hazinedir ve biz hazinenin üstünde oturan fakirleriz” diyerek sözlerini sürdüren Özdemir; “Hazinelerimizin korunması gerekiyor. Her mekan bir bellektir ve bir öyküsü vardır. Harabe bir binanın bile belki 5 kuşak bir yaşantısı oldu, yaşanmışlıkları var ama içinde yaşam yoksa çok önemli değil. O yüzden yaşayan kültürel hazineler mekanı burası, bu perspektifin çok önemli olduğunu düşünüyorum. Her kentin bir hazinesi odası ve belleği olması gerekir ve burası kentin hazine odasıdır. Bir kentin kalbi ve aklı neresi derseniz, işte burasıdır. Burada nesneler var ama o kadar önemli değil, en çok önemli olan bilgi ve belleği burada saklamaktır.” dedi.

“Mesleki Belleklerin Yok Olmasını Asla İstemeyiz”

Ünye’deki Çömlekçi ve Bakıcılar Arastasında ki bakıcıların çok önemli olduğunu vurgulayan Özdemir; “Orada bir mesleki bellek vardır. Yok olmasını asla isteyemeyiz, asırlardır var olan bir bilgiyi ve belleği yok sayamayız. Bu perspektifleri oluşturup, gerçekleştiren UNESCO’nun 2003 sözleşmesidir. Biz buna Somut Olmayan Kültürel Miras Sözleşmesi diyoruz. O halde biz bu mirasımızı yaşatırsak, gelenek dediğimiz kavramı ortaya koymuş ve yaşatmış oluyoruz. O yüzden çok önem verilmesi gereken bir kanaldır. Bilgisayarın belleğini alırsanız bir şey ifade etmez, kentin belleği de burasıdır ve alırsanız bir şey ifade etmez.”

Halkbilimci İhsan Akbulut ise, Ünye’nin tarihi değerleri ile ilgili bilgilendirme yaparak, daha önce Beypazarı’nda yapılan Müze Ev ve Hamamın tarihi dokularının işlenmiş haliyle videolarını izletip örnek gösterdi.

Sempozyuma, Ünye Belediye Başkanı Ahmet Çamyar, Ünye Kent Konseyi Başkanvekili Prof. Dr. Ayşe Yalın, Ünye’nin tarihi ve araştırmacı yazarları katıldı.