Yayınlanma Tarihi: 11 Nisan 2015 — okunma
Ertan ALP
alpertan2006@hotmail.com
Murathan Mungan’ın 227 Sayfa’dan sonra gelen 189 Sayfa’sı kendisinin de belirttiği gibi “yazmasam deli olacaktım” cinsten şeytan dürtmesi sorgulayan deneyimlerden oluşuyor. Kitabın girişinde bunu açıkça okumak mümkün:”Bir yazarın okudukları, dinledikleri, seyrettikleri, düşündükleri, izlenimleri hakkında bir çift söz etme gereksinimiyle kaleme aldığı irili ufaklı notların, başkalarının yaşamına renk, soluk, canlılık kattığını; onda öğrenmek, izlemek, katılmak, paylaşmak, arzusu yaratığını görmek başlı başına bir yazı mutluluğudur.”
Bir kişiyi okumak ve takip etmek-hele usta bir şair, deneme ve roman yazarıysa-onda Türkçenin büyüsüne akmak bağımlılık yaratabilir. Mungan’ın yukarıda belirttiği durum, yaşam deneyimleriyle aydınlanma ve bilgilenmenin, insanlara kapı aralamanın, konuşmayan ve paylaşmayan bir topluma sözcüklerden bir diriliş ve silkinme göndermenin, bağımlılıklarımızın ötesine geçerek salt insan-özne halimizin varoluşsal gerçekliğini sorgulayarak yine insana gitme çabasından başka bir şey değildir. Bir farkındalık ve bilinç yaratmak için kitaptan şiirsel damıtmalar yaparak biraz düşünmek istedim sizlerle. Öyle derin ve kolayca geçiştirilemeyecek cümleler var ki bir gerçeklik böylece bir kez daha vurgulanmış oluyor: Sözcükler her şeye rağmen bizleri statik algı ve bilinçten kurtarıyor. Dağlarca’nın dediği gibi belki de “ses bayrağı Türkçe” içinde sözcüklerin çocuklarıyız:
1.Dil yalnızca anlamla değil, çağrışımlarla da örülür. Çağrışımların hayat hikâyeleri vardır. Her “yüzsüz“e “suratsız“, her “suratsız“a “yüzsüz” diyemeyeceğimiz gibi.
2.Denizlerde olduğu gibi insanın içinde de adalar olduğunu düşünürüm. İnsan gerektiğinde o adalardan birine çıkıp soluklanmalı, orada karşılaşacağı, üstelik çok da kendine benzemediğini düşündüğü biriyle sohbet edebilmelidir.
3.Yoksulların çoğu kez vicdan sahibi olmak gibi bir lüksleri yoktur. Zenginler, hali vakti yerinde olanlar vicdan sahibi olmanın birçok durumda kendilerine para, iktidar, imtiyaz, konum kaybettirdiğini bilirler.
4.Eski bir Çin atasözü insanoğluna şunu salık verir:”Doğan yuvarlak olsun, eylemin köşeli.”
5.”Zevkler ve renkler tartışılmaz.” bütün zevksizlerin atasözüdür.
6.Her iyi sanat yapıtı ancak iyice bakıldığında/okunduğunda görülebilir boşluklar barındırır.
7.Bazen boş vagonlar, yüzlerce figüranın varlığından çok daha büyük bir etki uyandırır; her boş vagon ,o kadar da boş olmayabilir.
8.Bazıları hayatını yaşar, bazılarıysa hayatını uydururlar.
9.Nerede ve hangi alanda olursa olsun iktidar aygıtlarının el değiştirmesi dünyayı değiştirmiyor. İktidar olmanın doğası sorgulanmadan dünya değişmiyor.
10.Jamaika kökenli İngiliz yazar Zadie Smith’ten yazarlığın altın kuralları On Emir:
1.Çocukken kitap okumaya başlayın.
2.Okumaya yaptığınız diğer şeylerden daha fazla zaman ayırın.
3.Büyüdüğünüz zaman kendi yazdıklarınızı bir yabancı bir düşman gibi okuyun.
4.Zayıflıklarınıza dikkat edin.
5.Hayran gruplarından ve çetelerden sakının.
6.İnternete bağlı olmayan bir bilgisayarla yazın.
7.Yazma zamanınızı ve mekânınızı koruyun.
8.Hangi örtüyü kaldırmak gerekirse gereksin mutlaka hakikati anlatın.
9.Ödülleri barışıyla karıştırmayın.
10.Kendinizden duyduğunuz kuşkunun üzerini küçümsemeyle örtmeyin.
11.Bazı gerçekler gölgelidir. Gölgelerini korudukları sürece, gerçekliklerini de korurlar.
(Haftaya devam etmek ümidiyle…)
