son haberler

ÂŞIK VEYSEL İÇİN 43 ŞATIR-LAMA-4

Yayınlanma Tarihi: 12 Ağustos 2016 okunma

Ertan ALP alpertan2006@hotmail.com

 XXII.Sonuçta her şair-ozan “uzun ince bir yol” yolcusudur.Hayat incelik terazisinde hassas bir dengeyi içerir.Hayata sözcükler müdahale eden şair-ozan bu yolun inceliğine kendi sözcüklerinde ve hayallerinde sınar.Hepimizin yüreklerinde incelik bu yolda insanlığa ne kattığımızla eş değerdedir.İncelik,uzun bir insanlık sınavıdır.İnsanı anlamak kadar inceliği de anlamak gerekir.Şiir,sevgili kardeşidir inceliğin.

XXIII.Veysel,yedi yaşına kadar gördüğüyle Veysel’dir.Yedi yaşından sonra ise âşık.Veysel, yedi yaşından sonra parmaklarıyla görür,dinler,hayal kurar.Renksiz bir dünyanın onun için tek rengi mısraya ve tele dökülen şiirlerdir.Adnan Binyazar’ın dediği gibi, “Veysel,bahçesine kendi eliyle diktiği fidanları meyve verince elmaların al rengini parmak uçlarıyla algılar.” “ Uzun ince yol“larda alınan her yara ve çekilen her acı nice “baharların ve yazların kaybedilmesine” neden olmuştur.İşte algı böyle bir şeydir:İnsan yüreği ne olursa olsun kendi varlığına giden yolu kendisiyle mücadele ederek oluşturur.Çoğu kez kendi kabuğuna çekilip başkaldırmasa da,çektiği acılara razı olsa da Yaşar Kemal’in dediği gibi “her şeyi göğüsleyen” karakteri de unutulmamalıdır.Bunun yanında unutulmamalıdır ki şiir özünde verili dile bir başkaldırıdır.

XXIV.Toprağın üretici ve dinsel-tasavvufî boyutuna şak ile harmanlayan bir ozandır Veysel.Toprağa bilinç ve kültür kazandıran diğer bazı halk şairleri gibi sınıfsal boyutta yaklaşmasa da lirik olanı daima korumuştur.Toprağın canlı bir değer halini alması Veysel’in diğer halk şairlerinden farklı kılar.Bu farklılık üretici güçlerin toprağa egemen olma mücadelesi geleneğinden beslenmez fakat insanın emek ve üretim varlığının ortaya konmasında önemli bir imge kaynağıdır “toprak” sözcüğü.Toprak insandan kaçışın da bir göstergesidir.Bu şiiri en çok bu yönüyle de değerlendirmek gerekir.Nice güzellere bağlanıp ne vefa ne de fayda bulan Veysel,her türlü isteğini yine toprakta alır.”Tarlam” şiirinin bir dörtlüğünde toprağa dönük algısını açıkça vurgular:” Çalışırsan toprak verir cömerttir/Emeksiz istemek dermansız derttir/Çalışmak insana büyük servettir/Kese coşar gönül coşar el coşar.” Toprağı kişileştirirken onun insani sorunların aracı olmasındaki ustalığını vurgulamak gerekir.Her ne yaparsa yapsın toprak yine Veysel’i gül ile karşılayacaktır.Toprak anaçtır,cömerttir,Hakk’ın gizli hazinesidir,merhem çalıp yaraları temizleyen bir otacıdır,berekettir Veysel’in şiirinde.”Benim sadık yârim kara topraktır” dizesi acının kaynağı insandan kaçışın uzun bir hikayesidir.Bu hikaye salt pastoral niteliklere dayalı bir sürece de indirgenemez.

XXV.Âşık Veysel’e belki birçok kişi şiir yazmıştır.Ancak Ümit Yaşar Oğuzcan’ın Veysel’in kalbinde ayrı bir yeri var mıdı?.Veysel’in ölüm yılı 1973’tan önce onun hakkında birçok yazar araştırma/inceleme/biyografi kitabı yazsa da Veysel “Umut Yaşar” şiiriyle acaba Ümit Yaşar Oğuzcan’a sevgisini göndermiş midir? Prof.Dr. Ali Berat Alptekin’in kitabına göre, “Ümit Yaşar Oğuzcan da Veysel’in sevdiği ve şiirlerinde işlediği şairler arasında yer alırlar.” ibaresi kullanılmaktadır.Hatta devam eden satırlarda Ümit Yaşar ile ilgili “müstakil” şiir söylediğini bunun adının da “Umut Yaşar” olduğunu dile getirmektedir.Bu şiir okunduğunda Veysel’in niyeti tam olarak kestirilemese de “umut“tan kastettiği nokta soyut bir kavramdır.Çünkü şiirin hiçbir yerinde doğrudan doğraya Ümit Yaşar Oğuzcan’ın Âşık Veysel için yazdığı gibi açık bir gönderme yoktur.Birkaç örnek vermek yerinde olacaktır:”Umut Allah’tan kesilmez/Bu ne hikmet kimse bilmez/Türlü derdi çeker gülmez/Yine de onda umut yaşar”,”Yalvar Veysel gündüz gece/Allah emretmiş böylece/Teneşire çıkınca/Gine onda umut yaşar” Sanıyorum bu mısralarda “umut” sözcüğünden kastedilen Ümit Yaşar Oğuzcan’ın kişiliğine duyulan sevgi değildir.Belki Veysel bunu tevriyeli kullanarak bize uzak anlamı da düşündürüyor ancak bir kişiye müstakil şiir yazıyorsak o kişi hakkında daha açık belirleyenler kullanmak gerekir.Veysel’in bu şiirde kastı söz sanatlarına başvurarak ikili düşünme yaratmaksa şiir zaten amacına ulaşmıştır.Oğuzcan da Âşık Veysel’e Koşmalar” başlığı altında dört koşma,ayrıca Veysel’in ölümünden sonra da “Veysel’in Ardından” adlı bir şiir yazmıştır.Koşmalar tamamen Veysel’e “mehtiye” niteliğindedir.Çağdaş şairlerin ozanlık geleneğini sürdüren ozan-şairlere yakınlaşması pek görülen bir durum olmamakla birlikte Veysel ile Oğuzcan arasındaki ilişki inceliğin güzel örneklerindendir.Oğuzcan’a göre Veysel dünya elemini tatmış ve kalemini kana banarak yazmıştır şiirlerini.Hatta koşmaların birinde Oğuzcan,”Ustasına doğru koşar/Ovalar dağlar aşar/Bu koşmayı bir gün Yaşar/Okur Veysele Veysele” diyerek Veysel’i kendi nazarında ustalık payesinde görür.Yine Oğuzcan’a göre Veysel en ileri fikirli,uz görüşlü en güzel,en şiirlidir.Ozanlık anıtını hece hece Veysel dökmüştür.Oğuzcan’ın en güzel övgü kısmı ise sanırım “Şiirini kim dinlese/Tutuşur Âşık Veysel’im” dizeleridir.

XXVI.Veysel’in fikirlerinin ve Türkçesinin günümüzde de yankılarını görmek mümkündür.Her ne kadar tasavvufi didaktizm etrafında dönen şiirler ile Kemalist/Atatürkçü çizginin manifesto şiirleri şiirlerinde âşıklık geleneğinin izlerini kimi zaman gölgede bıraksa da Veysel’in bu toplumsal yönsemesi herkes tarafından kabul edilmiştir.Hiç şüphesiz Veysel doğa ve insan odaklı şiir-türküleriyle yaşıyor hâlâ.Veysel “Güle kıymet verilmezdi/Aşık ile maşuk olmasa” derken penceresine geleneğin mazmun yapısına açarken de Türkçeyi güzelleştiriyor,”Koyun kurt ile gezerdi/Fikir başka başk’olmasa” derken de…Okul kitapları daha “Uzun İnce Bir Yoldayım“,”Güzelliğin On Para Etmez“,”Benim Sadık Yarim Kara Topraktır“,”Dostlar Beni Hatırlasın” gibi şiirlerini baş tacı etse de Veysel, “Halkevi“,”Türküz Türkü Çağırırız“,”19 Mayıs’ta Parlayan Zafer“,”Okul“,”Vatan Sevgisini İçten Duyanlar” gibi şiirleriyle de dönemine damga vurmuş birisidir.Bu politik ve kültürel açılımlı şiirlerinde Türkçesi duyarlığın gölgesinde kalsa da sonuçta bu durum Veysel’in Türkçeye hizmetini geri plana itmez.Aşk,sevi ve doğa üçlemesinde klasik mazmunları şiirlerine taşırken bir yandan da taşlamaları ve nükteli şiirleri onun başka renklere de sahip olduğunu gösterir.Âşıklık işte bu renklerin zenginliğinde gizlidir.Âşık Veysel’in de dediği gibi “saklarız gözümüzde güzelliğini”

 

Siz de yorum yapın, görüşlerinizi belirtin.

Yazarın Diğer Yazıları

Yazarın tüm yazıları.

Gökhan Akçiçek’in “Patiska”sından Gül Uğultuları-5

24 Şubat 2017 okunma
XXIII.Patiska,bir babanın daha sonra uçup gitmiş bir öpücüğünün tende uyumasıdır. Baba,ömrün yitiği ise anne bu yitiğin ömür mersiyesidir.Bütün yitikler bir güzü çağrıştırır şaire.Baba giderse sözcüklerin omurgası düşer,giden anne ise eğer... Devamını Oku

Gökhan Akçiçek’in “Patiska”Sından Gül Uğultuları-4

3 Şubat 2017 okunma
XXI.Patiska,bir aile fotoğrafında kardeşini yitiren şiirdir. Akçiçek,kardeş sevgisini varlığının oluşturduğu şiirsel gömleği şiirlerine giydiren ender şairlerdendir.Acıyı şiirin ontolojik sorunlarından ve gerçekliklerinden biri haline getiren... Devamını Oku

Gökhan Akçiçek’in “Patiska”Sından Gül Uğultuları-3

30 Ocak 2017 okunma
XVII.Patiska,yitirdiklerimizin aynasında varlığımıza varlık katan geçmişin anne ve kardeş yüzüdür. Aslında o tükenmez “Şairin hayatı şiire dahil.” sözünün en gerçekçi imgelerinden birini oluşturur Akçiçek.Geçmişin tortusu,kendi... Devamını Oku

GÖKHAN AKÇİÇEK’İN “PATİSKA”SINDAN GÜL UĞULTULARI-2

20 Ocak 2017 okunma
XI.Patiska,doğayı anlamaya çağıran bir şairin gül uğultusundaki dildir. Uğultu belirsiz ve gizemlidir.Yaşanılan gerçekliği tam olarak anlamlandıramamamın yarım sesidir.Onun şiirinde bazen insanlar da uğultuludur.İçimizde edindikleri yer,öznenin... Devamını Oku

GÖKHAN AKÇİÇEK’İN “PATİSKA”SINDAN GÜL UĞULTULARI

13 Ocak 2017 okunma
I.Patiska,sevgilinin “saçlarına dadanan kırlangıç sürüsü”dür. Anıların bireyin iç dünyasında oluşturduğu dinginlik hali…Sevgilinin yaşamı,zamanı ve mekanı güzelleştirme şarkısı…Tematik anlamda yaşadığı ve şiirinin iç... Devamını Oku

ÇOCUKLAR KANAMASIN ALLAH’IM…!

30 Aralık 2016 okunma
Hangi kandan olup olmadığınız kana yüklediğiniz değerlerle doğru orantılıdır… kan ağlamak kan akıtmak kan akmak kan alacak damarı bilmek kan başına çıkmak kan beynine sıçramak kan boğmak kan çekmek kan çıkmak kan dere gibi akmak kan gelmek kan... Devamını Oku

Gençliğin Şiir Algısı Bağlamında Hızla Kana Karışan Bir Seçki:”Gece Uçuşları”-2

30 Kasım 2016 okunma
İshak Reyna, çağdaş şiirin birikimlerini gençler için toplumsallaştırmaya çalışırken özellikle zamanının büyük bir bölümünü okul tipi öğrenme süreçlerinde geçiren gençlerimizin okulda edinemedikleri şiir okuma ve şiir kültürü edinme... Devamını Oku

GENÇLİĞİN ŞİİR ALGISI BAĞLAMINDA HIZLA KANA KARIŞAN BİR SEÇKİ:”GECE UÇUŞLARI”

28 Ekim 2016 okunma
Modern tüketim toplumlarının en gizli öznesi günümüz gençliğinin farklı toplumsal sınıflarda oluşturduğu kültür algısı şiiri nerede konumlandırıyor?Eğer kültürel bağlamda bir post-modernizmden bahsedilecekse modern bireyini dahi bir sanat algısı ve... Devamını Oku

Bakış Dışı

14 Ekim 2016 okunma
tek göz gerçekleri görürü iki göz yalanları bir gözümü çıkardım rüyaya dalmak için ölürken bir gözümü ekledim sancılı yüreğime başka gözler de düştü oradan buradan gözlerimin içine göz okyanus,göz uzak denizleri sessizliğimizin en çok seni... Devamını Oku

Şiir Günlüklerinden-27

7 Ekim 2016 okunma
Temiz Sığınak “Gidin ölüme dek şiirler okuyun.Çünkü temiz kalacağınız başka bir olanağınız yok.”(Şükrü Erbaş) “Şiir Bizde Olandır…” Bugün okula yeni başlayan 9. sınıf öğrencilerine Behçet Necatigil’in... Devamını Oku