Yayınlanma Tarihi: 20 Ocak 2017 — okunma
M. Ufuk MİSTEPE
mistepe@gmail.com
Prof. Dr. İsmail Kılıç KÖKTEN Hoca’nın en büyük hedeflerinden olan Ünye’ye Müze Kazandırma Projesi gerçekleşmediği için bu buluntular Ankara’da bulunan müzelerde teşhir edilmektedir. 1962 yılında Prehistorik endüstri eserleri ilk olarak Anafarta İlkokulu’nda sergilenmiş ve müze olmadığından Paleolitik, Mezolitik ve Prehistorik endüstrilere ait buluntuların bir kısmı Ankara’ya götürülerek A.Ü. Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi reyonlarında da teşhir edilmişti. Yaptığım araştırmada Sayın Prof. Dr. Harun TAŞKIRAN Hocamızdan Ünye’de ele geçirilen tarihî eser ve buluntuların fakültede bulunmadığı beyanını almıştım.26
Anafarta İlkokulu’nun zemin katı ve ek bina İlköğretim Müdürlüğü’ne tahsis edilmiş idi. 1961 – 1964 yıllarında okulun müdürlüğünü yapan merhum Orhan BORA Hocamız daha sonra İlköğretim Müdürü olarak bu mekânda görev yapacaktır.14 Okulun 1963/64 ders yılı öğretmen ve öğrenci istatistiklerine de göz atacak olursak; Anafarta İlkokulu’nda erkek 238, kız 178 ve toplam 416 talebe olmak üzere tüm Ünye ilkokullarında 1.349 erkek, 877 kız ve toplamda 2.226 öğrenci tedrisat görmekteydi.2
Anafarta İlkokulu’nun sosyal faaliyetlerini kısmen de olsa tarihî süreç içerisinde kayda geçirmeliyiz. Tarihçede bir anekdot olmak üzere şimdilik bir piyes ve bir halk oyunu paylaşımını sizlere sunabilirim. “1966 yılında Öğretmen Ayşe ÇELİK, Anafarta İlkokulu’nda “DELİLO” vb. oyunların sahneye konulduğu beş kişilik minik bir folklor ekibi yetiştirmişti.” “”Büke Saadetlioğlu KAVİ de hâtıralarında; “1966 – 1967 yıllarında Anafarta İlkokulu V. Sınıf’ta idim. Nurver TOKAÇ ile IV. Sınıf’ta ve ortaokulda aynı sınıftaydık. Ancak “Şehit Fatma” oyununda kimlerin hangi rolde oynadığını tam anımsayamıyorum. Benim oyunda küçük.. bir cümlelik rolüm vardı. Ünye’den ayrılalı çok olduğu için sadece çarşı içinde küçük bir yerde (ufak bir sahnesi olan sinema salonu da olabilir) oynanmıştı diye hatırlıyorum.”26 der.
1975’te Okul Müdürü Hasan Sevindik’in çabalarıyla okul yeniden inşâ edilmiş14 ve aynı yıl yeni hizmet binasına geçilmiştir. 1982 yılında İlköğretim Müdürlüğü’nün başka binaya taşınmasıyla derslik sayısı on bire çıkartılmıştır. Okul bünyesinde özel eğitim sınıfı da açılmıştır. 940 öğrenci öğretim görmekteydi. 1995 – 1996 tedrisat yılında okulun zemin katında bir anasınıfı açılmıştır. 1997/98 eğitim, öğretim yılında sekiz yıllık kesintisiz ilköğretim uygulamasına geçilmiş ve adı Anafarta İlköğretim Okulu olarak değişmiştir.15
1998 – 1999 eğitim, öğretim yılında 1 müdür, 2 müdür yardımcısı, iki anasınıfı öğretmeni, 2 özel eğitim sınıfı öğretmeni, 1 laboratuar öğretmeni, 17 sınıf öğretmeni, 5 branş öğretmeni olmak üzere toplam 30 öğretmen, 1 memur, 2 kadrolu, 2 geçici olmak üzere 4 yardımcı personel çalışmıştır. Bu dönem öğrenci sayısı 845´tir.15
1999/2000 eğitim – öğretim yılının ortasında okul Atatürk Mahallesi, Şehit Fatih Coşkan Sokak, No. 17’de Atatürk Anadolu Lisesi karşısındaki yeni binasında eğitim ve öğretimine devam etmeye başlamıştır. Okul binası dört kattan müteşekkildir. Okul yeni binasına taşınınca Ünye Öğretmen Evi Ek Binası ve Akşam Sanat Okulu olarak hizmet vermiştir.
2006 yılında yayımlanan “Celalettin Kişmir’e Armağan” adlı kitapta Ünye İlçe Halk Kütüphanesi Müdür Vekili Erol KOCAOĞLU’nun bir makalesi vardı. Kütüphane yeri hakkında alternatif öneriler getirmekteydi : “Şehir merkezinde kütüphane binası yapımına uygun bir arsa bulunamamıştır. Arsa için yaptığımız alternatif araştırmalarda; bugün Öğretmenevi olarak kullanılan eski Anafarta Okulu binası ve şehir oto terminali yanında bulunan kamyon garajı tâbir edilen yer uygun bulunmuştur. Öğretmenevi olarak kullanılan binanın yıkılacak olması, kamyon garajı tâbir edilen yeri en uygun alan olarak göstermektedir.”28 Cumhuriyet Meydanı düzenlemeleri esnasında bina 16 Nisan 2008’de tamamıyla yıkılmıştır.
2007 – 2008 eğitim, öğretim yılı itibariyle toplam öğrenci sayısı 830´dur. 3 idareci, 15 sınıf öğretmeni, 20 branş öğretmeni ve 2 özel eğitim öğretmeni olmak üzere 40 öğretmen görev yapmaktadır.15
2010 – 2011 rotasyonundan Okul Müdürü Ahmet Turan ARSLAN´ın yerine Fazlı YÜKSEL müdürlük görevine atanmıştır. 2012 – 2013 ders yılı itibariyle okul 4+4+4 eğitim – öğretim sistemine bağlı olarak Anafarta İlkokulu ve Ortaokulu olarak ikili öğretim yapmaya başlamıştır. Ortaokul kısmında şu an itibariyle 1 müdür yardımcısı, 30 öğretmen ve 563 öğrenci mevcuttur.15
Mektebin, Anafarta adını tam olarak hangi tarihte hangi kararla aldığına dair henüz elimizde yazılı bir belge yok. Popüler tarihin sözlü aktarımları ile edindiğimiz bilgiler bizi Ağustos 1915’te cereyan eden Anafartalar Savaşı’na götürmekte. I. Dünya Savaşı şehitleri içerisinde zikredilen ve 1915 yılında şehit düşen 21 Ünyeli Çanakkale şehidimizin kimliklerini “Ünyeli Şehitler – IV” adlı yazı dizimizde 21 Nisan 2015’te yayımlamıştık.4
Yaralı askerlerin Karadeniz limanlarına nakliyesinde otuz civarında gazinin yolculuk esnasında şehadet şerbeti içtiği, gazilerle şehitlerin Ünye İskelesi’nde indirildiği, sahiplerince teslim alınamayan on sekiz Anafarta şehidinin bozulma gerekçesiyle meydanda yer alan kabristanlığın Feyziye Mektebi cihetine defnedildiği rivayet olunur.
Cumhuriyet’in ilânından (29 Ekim 1923) on üç yıl sonra 1935/36’da Ünyeli Anafarta gazi ve şehitlerine atıf yapılarak mektebe Anafarta İlkokulu adı verilir.
Araştırmacı, Yazar Yüksel ŞEN Beyefendi’nin bana ulaştırdığı Emekli İlkokul Öğretmeni Merhum Hasan Tahsin (SAY) KADIOĞLU hocamızın 01.12.1964 tarihinde Şirin Ünye Akkuş Sesi Gazetesi’nde yayımladığı ‘Anafarta İlkokulu – Okulumuz Feyziye Mektebi’5 adlı makalesini sizlerle bu vesileyle paylaşmak istiyorum.
Feyziye Mektebi 1905 yılında okul olarak üç katlı yapılmıştır. Yaptıranlar ve yapılmasını organize edenler; Tokatlızâde Müftü Hacı Hasan’ın oğulları muallim Ahmet Efendi, muallim Hacı İbrahim Hakkı Efendi, muallim Hüseyin Efendi ile halkın cömert bağışlarıdır.5
Okulun dış kapısı üstündeki tabelânın altında muallim İbrahim Hakkı‘nın el yazısı ile Feyziye Mektebi yazılıdır. Okul sıra ile rüştiye, idadî olarak öğretim yapmış ve Cumhuriyet’in ilânından sonra da ilkokul olmuştur. 1935 yılında Soyadı Kanunu’na göre adı Anafarta İlkokulu olarak değiştirilmiştir. 1940 yılındaki zelzeleden üst katı çatlamış ve kat alınarak 1941 yılından beri iki katlı olarak öğretime devam edebilmektedir. Okul üç katlı olmaya lâyıktır ve yapılabilir, himmet beklemektedir.5
Okul çok ve kıymetli talebeler yetiştirmiş ve bunlardan çok çeşitli ve kıymetli meslek sahibi olduğu gibi halen bildiklerimizin mâruf olanları Dışişleri Bakanımız Feridun Cemal ERKİN, mebuslarımızdan Muammer TEKİN, Vâli Fahri CIVGIN, Prof. Dr. Necmettin POLVAN, Prof. Dr. İsmail Kılıç KÖKTEN, Ressam Arif ÖZMADEN, Ressam Emine (Yalçıntaş) SOYSAL, Ressam Safiye (Genç) ELLİBEŞ, Savcı – Yazar Mümtaz ÖNDER, Çömlek Ustası Merhum Faruk YILDIZ ve Ünye’nin üniversite mezunu ilk bayanı Necla (Gökşin) SEFERCİOĞLU’dur. Okulun ilk müdürü ise Tokatlızâde Ahmet Efendi‘dir. Hacı İbrahim Hakkı Tokatlı’nın torunlarındandır.5
Yazı dizimize Anafarta Okulu eğitimcilerinden istifadeyle elde ettiğimiz Anafarta Okulu Müdürlerinin ad ve soyadları ile son verelim: 1905 / – ? Tokatlızâde Ahmet Efendi, 1932 / 1934 – Feyziye İlkmektebi Başmuallimi Vehbi Bey (AKTAŞ), 1932 / 1949 – Musa AKTAŞ, 1950 / 1957 – Şevket İMER, 1958 / 1959 – Süleyman UYANIK, 1959 / 1960 – Sezai ALPARSLAN, 1961 / 1964 – Orhan BORA, 1965 / 1983 – Hasan SEVİNDİK, 1984 / 1994 – Mehmet ALPARSLAN, 1994 / 1997 – Alim İŞLEK, 1997 / 2002 – Saadettin AKYILDIZ, 2003 / 2010 – Ahmet Turan ARSLAN, 2010 / 2014 – Fazlı YÜKSEL, 2014 / … Temel OVALI.
“Gençliği kazanırsanız istikbali de kazanırsınız. Gerisi boştur.”9 düsturuyla geleceğe yön vermenin bilincinde tarihçemizi Ulu Önder’in sözleriyle bitirelim : “Bir milleti bağımsız, hür, şanlı, yüksek bir toplum olarak yaşatan da köleliğe, yoksulluğa düşüren de eğitimdir.”
05 Nisan 2016 / Ankara
KAYNAKÇA :
2 DUMAN, İsmet – Ünye Monoğrafisi, Bitirme Tezi, İst., 1966, Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Enst., No. 9422, 38 sh.
3 SELMAN – Ünye Anafarta Okulu – http://www.unye.info/unye-anafarta-okulu/
4 MİSTEPE, M. Ufuk – Ünyeli Şehitler – IV, Ünye Haber Gazetesi, 21 Nisan 2015, Sayı : 2174, Yıl : 12.
5 KADIOĞLU, Hasan Tahsin (SAY) – Büyük Adamlar Yetiştiren Okulumuz – Feyziye Mektebi – Anafarta İlkokulu, Şirin Ünye Akkuş Sesi Gazetesi, 01.12.1964, Sayı : 228, 2. sh. http://unyezile.com/anafarta.htm
9 CANMEHMET.COM – Sabetaistler ve “Atatürk’ün Hocası” Sabataist Şemsi Efendi’nin Fevziye Mektepleri ile İlişkisi (1), http://www.canmehmet.com/sabetaistler-ve-ataturkun-hocasi-sabataist-semsi-efendinin-fevziye-mektepleri-ile-iliskisi-1.html
14 TOSUN, İrfan – Karadeniz’in İncisi Oney / Ünye’nin Dünü ve Bugünü, Ünye Belediyesi Kültür Yay., Ankara, 1987, 139 sh.
15 http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/52/13/738666/icerikler/tarihce_155087.html
26 MİSTEPE, M. Ufuk – Ünye Makaleleri / I. Cilt, Yayımlanmadı, 5 Cilt, 2.500 sayfa, sh. 46 – 49 – 382.
28 KOCAOĞLU, Erol – Ünye İlçe Halk Kütüphanesi’nin Durumu, Sorunları ve Çözüm Yolları, sh. 182 – 191. Celalettin Kişmir’e Armağan, Hüseyin TÜRKMEN – İrfan DAĞDELEN – Nergis ULU, Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul Şb. Yay., 2006, 278 sh.
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.