Geçmişten Günümüze Ünye Belediyesi

M. Ufuk MİSTEPE mistepe@gmail.com

Ünye Belediye Başkanlığı’nın arşivime destek maksatlı gönderdiği eserlerden biri de Sayın Muzaffer GÜNAY ve Mehmet ERİŞTİ’nin 728 sayfalık “Geçmişten Günümüze Ordu Belediyeleri” adlı ciddî derleme çalışmalarıdır.¹

Kitabın 643 – 660. sayfalar arası Ünye İlçe Belediye Başkanlığı’na tahsis edilmiş. İlgili bölüm iki Ünye fotoğrafı ve eski Ünye Belediye Başkanımız Sayın Ahmet ARPACIOĞLU’nun fotoğrafı ve özgeçmişi ile başlıyor. Bölüm içerisindeki yirmi bir fotoğrafla Ünye bahsi çerçevelenmiş.

Ünye’nin Kısa Tarihçesi ile giriş yapılmış ve şu ilginç tespit kayda alınmış : Öyle ya da böyle Hititler’in bir müddet Ünye’yi egemenlikleri altına aldıkları tarihsel olarak bilinmektedir. Bir Hitit kaynağında : “Biz güneşin denizden doğup denizden battığı ülkeden geliyoruz.” Bu tanıma uygun olan Bafra ve Ünye’dir (sh. 645). (Dünya’da güneşin denizden doğup denizde battığı 11 şehir olduğu söylenir. M.U.M.)

1864’te Sancak yapılmış, ancak bu durum sadece dört yıl kadar sürmüştür (Ünye, 1865, 1866 ve 1867 yıllarında LİVA’dır. M.U.M.)². Bugün itibarı ile Ünye, Ordu’nun en gelişmiş kazasıdır. Ayrıca, her bakımdan gelişmesini istikrarlı olarak sürdürmektedir. Ünye, yüzölçümü itibarı ile de en büyük ilçemizdir. Hinterlandı çok geniş olup, 8 beldesi mevcuttur.

Ünye Belediyesi’nin Kısa Tarihçesi

Bu kadar gelişmiş ve aynı zamanda binlerce senelik bir mâziden gelen Ünye’nin belediye olarak da geçmişi bağlı olduğu İl Belediyesi ile aynı tarihi taşımaktadır.

Ordu Belediyesi, 1869 yılında kurulmuş, ilk Belediye Başkanı Uzunömerzâde Hasan Ağa’dır. Keza Ünye de aynı tarihte Belediyelik yapılmış olup, ilk Belediye Başkanı Mustafa KAPUDAN’dır.³ Bu vesile ile belirtelim ki o devirde belediye başkanları, halkın doğrudan seçimi ile değil, İl veya Kaza İdare Meclisi’nin (Meclis-i İdare) kendi arasından birini seçmesi ile göreve getirilirdi.¹

1869’da Ünye Kazası Meclis-i İdare Reisi Kaymakam Osman Ağa (kapucubaşı), azalar Ali Rıza Efendi, Kiro Ağa ve Evakim Ağa idi. Meclis-i Deâvi Reisi Naib Ahmet Nesip Efendi, Mümeyyizan İsmail Efendi, Haçik Ağa ve Bursalıoğlu Yuri Ağa, Kâtip Ahmet Hamdi Efendi idi. Meclis-i Daire-i Belediyye Reisi Mustafa KAPUDAN, azalar Kahraman Ağa, Arif KAPUDAN, Karabet Ağa ve Estidadi Ağa, Kâtip Abdurrahman Efendi idi. O yılda Müftü Abdullah Efendi, Mal Müdürü Faik Efendi, Tapu Kâtibi Şükrü Efendi, Meclis-i İdare ve Tahrirat Kâtibi Hasip Efendi, Telgraf Memuru Feyzi Efendi, Tabur-i Mezkûrun Piyade Üçüncü Bölük Ağası Ali Efendi, Muavini Abdi Ağa idi.³

Ünye’de kuruluşundan bugüne kadar mevcut Belediye Başkanı Ahmet ARPACIOĞLU dahil olmak üzere 31 Belediye Başkanı görev yapmıştır¹ (Yeni Belediye Başkanı Ahmet ÇAMYAR ile birlikte tespit etmiş olduğum Ünye Belediye Başkanları sayısı 33’tür. M.U.M.). Belediye Başkanları’ndan kimileri ve dönemleri hakkında ne yazık ki yeterli bilgi ve belge mevcut değildir. O kadar ki bazı belediye başkanlarının hangi tarihler arasında görev yaptıkları dahi bilinememektedir. Gelip geçen belediye başkanlarından kimileri çok kısa kimileri de çok uzun yıllar görevde kalmıştır.¹

Bugüne Kadar Görev Yapan Ünye Belediye Başkanları :⁴

(Osmanlı Dönemi – 14 Başkan) : Mustafa KAPUDAN (1869 – 1871), İsmail Efendi (1871 -1872 – ?), İstardi Ağa (1881 – ?), Osman Efendi (1888 – 1893), Hacı Selim Efendi (1893 – 1895 – ?), Mehmed Efendi (1900 – 1901), Hafidizâde Ahmed Salim Efendi (1901 – 1902 – ?), Mehmed Emin Efendi (1904 – ?), Hacı Ali Kadızâde Ali Enver Kadı, Hacı Musazâde Hamdi, Şakir Efendi, Alemdarzâde Uzun Osman, Ünye Belediye Reisi Nuri (1919), Çoldurzâde Hakkı Hoca (1920 – ?)⁴

(Cumhuriyet Dönemi – 19 Başkan) : Deli Ahmetzâde Emin Efendi, Kahraman Ağazâde Halit Barlas Efendi, Kelleroğluzâde Hasan Fahri Bey (1926 – ?), Tokatlızâde Hüseyin Hoca (1927 – ?), Eminefendizâde Rahmi Öztürk, Sabrizâde Hüsrev Yürür (1944 – 1953 CHP), Hamizâde Burhan Artur Efendi (CHP), Borçkalı Şükrü Ellibeş (İki Dönem CHP), Remzizâde Muammer Tekin (1955 – 1960 CHP), Ali Kemalzâde Sezai Alpaslan Hoca (1960 İhtilâl Dönemi), Talatzâde Mithat Kısacıkoğlu (1963 – 1968 AP) – (1968 – 08.12.1973 AP) – (09.12.1973 – 11.12.1977 MSP), Emekli Memur Sait Savaş (12.12.1977 – 1980 CHP), (12.09.1980 – 25.03.1984 Askerî Darbe İdaresi), İnşaat Mühendisi İsmail Cerrahoğlu (26.03.1984 – 26.03.1989 ANAP), Sami Soysal (27.03.1989 – 1992 DYP), İnşaat Mühendisi Osman Yurt (1992 – 27.03.1994 SHP), Ziraat Y. Mühendisi Necip Avcı (28.03.1994 – 18.04.1999 ANAP), Öğretmen Mehmet Türk (19.04.1999 – 28.03.2004 FP), İşletmeci Ahmet Arpacıoğlu (29.03.2004 + 31.03.2014 AKP), Avukat Ahmet ÇAMYAR (01.04.2014 + AKP).⁴

Ünye Belediyesi’nin idarî sınırı oldukça geniştir. Toplam olarak 18 mahallesi vardır. Bazı mahalleler tarihî olarak çok önemli kültürel eserleri de sinesinde barındırmaktadır. Bir deniz kenti olan Ünye’nin turistik olarak da önemli mekânları ve değerleri mevcuttur. Çakırtepe, Çamlık, Uzunkum Kumsalı, Çınarsuyu bunlardan birkaçıdır. Hazinedârzâde Süleyman Paşa Sarayı surları, Eski ve Yeni Hamam, Yalı Kilisesi, Saray Câmii, Kadılar Yokuşu ise tarihî değerlerden bazılarıdır. Hafta pazarı Çarşamba günüdür (1869’ta Pazartesi günü idi). Ayrıca son yıllarda semt pazarları da kurulmaktadır.¹

Belediye Hizmet Binası şehir merkezinden geçen devlet karayolunun hemen kenarındadır. Ancak, yeni Belediye Binası için çalışmalara başlanmış olup, kısa bir zaman içinde hizmete açılacaktır.¹

2014 yılı genel yerel seçimlerinde Belediye Başkanı seçilen ve 2. dönemde de aynı şekilde Başkan seçilen Ahmet ARPACIOĞLU’nun geçen 8 yıllık dönemde çok önemli hizmetler yaparak Ünye’nin gelişimine büyük katkı sağladığı herkesin bildiği ve teslim ettiği bir gerçektir.¹

Ünye Belediyesi’ne ait veriler; 648. sayfada Ahmet ARPACIOĞLU dönemine kadar yapılan önemli hizmetler, 649. sayfada Ahmet ARPACIOĞLU’nun önemli çalışmaları ve hizmetleri (2004 – 2012)⁵, Belediye Meclis Üyeleri ad ve soyadları ile partileri, Başkan Yardımcıları ad ve soyadları ile görevleri, mahalleler ve muhtarlarının ad ve soyadları, turistik, doğal, tarihsel ve kültürel değerlerin adı, niteliği ve bulundukları yerler, turistik yeme – içme tesisleri, turistik konaklama tesislerinin adları, nitelikleri ve adresleri detaylandırılmış ve bölümün son yedi sayfasında da Ünye fotoğraflarına yer verilmiş.

Ahmet ARPACIOĞLU dönemine kadar yapılan önemli hizmetlerle makalemizi sonlandıralım : Belediye Hizmet Binası, Makine Araç Parkı, Yeni yollar açılması, mevcutların genişletilmesi, çakıllanması ve asfaltlanması, Şehir Şebeke Suyu’nun hizmete sunulması, Kanalizasyon alt yapısının hizmete girmesi, Muhtelif menfezler, istinat duvarları, Değişik yerlere parklar yapılması, Eski Otogar, Kaldırımlar, Şehrin tanıtımı için yapılan organizasyon, şenlik ve etkinlikler, Mezbahane, İtfaiye Binası, Çamlığın kurulması, Açık otopark ve akaryakıt istasyonu, Muhtelif pazar yerleri kurulması, Ramazan aylarında ayın ruhuna uygun etkinlikler, Ünye turizminin gelişmesi için yapılan çalışmalar, Ünye Belediyesi ve Ünye’nin tanıtımı için medya ve yayın faaliyetleri ve hizmetleri, Muhtelif alanların mesire yeri olarak düzenlenmesi, Kıyı düzenlemeleri, Ünye Kültür Sanat ve Turizm Festivali’nin her yıl düzenli ve daha zenginleştirilerek organize edilmesi.¹

Sayın Ahmet ARPACIOĞLU dönemini 2012 yılında dört bölüm halinde büyüteç altına alıp yayımlamıştık.⁵ Yeni Başkan Sayın Avukat Ahmet ÇAMYAR’ın son dönem uygulamalarını kaleme almak için vakit henüz erken.

Tarihî coşku ve perspektiften, eski dönemlerin de etüt edilebilmesi dileğiyle…

02 Mayıs 2015 / Ankara

KAYNAKÇA :

¹ GÜNAY, Muzaffer / ERİŞTİ, Mehmet – Geçmişten Günümüze Ordu Belediyeleri, Ocak 2013, 728 sh. Ünye İlçe Belediye Başkanlığı (sh. 643 – 660).

² MİSTEPE, M. Ufuk – Devlet Salnâmeleri’nde Ünye ve Ordu – II, Ünye Haber Gazetesi, 01.05.2015, Yıl : 12, Sayı : 2183.

³ EMİROĞLU, Kudret – Trabzon Vilâyeti Salnâmesi / 1869, Cilt 1, Haziran 1993, 222 sh., Trabzon İli ve İlçeleri Eğitim, Kültür ve Sosyal Yardımlaşma Vakfı, sh. 103.

⁴ MİSTEPE, M. Ufuk – Belediye Başkanlarımız, Aydınlık Ufuklar Sitesi http://unyezile.com/insan.htm

⁵ MİSTEPE, M. Ufuk – Ünye Belediyesi Faaliyetleri / 2004 – 2011 Dönemi Kritiği (I – IV), Ünye Haber Gazetesi, 27 Ocak 2012, Sayı : 1184, 21.02.2012, Sayı : 1205, Yıl : 9.