İsmini Ağabeyinle Ablana Uydurduk

Zeki ORDU zekiordu.zekiordu@gmail.com

Efendim malum olduğu üzere en müşkül işlerden biri de çocuğa isim vermektir. Özellikle günümüzde bu daha da zor olmaktadır. Hatta bunun için lügatler bile hazırlanmıştır. En yeni çocuk isimleri diye.

Özellikle az bulunmasına dikkat ederiz. Bazen meşhur olanları tercih ettiğimiz de olur. Mesela erkeklerde ‘can’ kızlarda ‘nur’ takısı veya ilavesi yahut sadece bir isim olarak çok kullanılmaktadır.

Bugün resmi nüfus kayıtlarına baktığımız zaman ilk on dört isim arasında kız ismi yok. Yani erkek isimlerinde  ince elenip sık dokunmamış. En çok kullanılan isimlerden ‘Mehmet’ birinci sırada. Bunu takip eden ilk on üç isim hep erkek ismi. En çok verilen kız ismi ise “Özlem.” Özlem on dördüncü sırada. Ve yine erkeler sıralanıyor. Belli ki kız isimleri verirken daha çok özen gösteriyoruz.

İşin en garip tarafı hiçbir dilde karşılığı olmayan isimler en çok ülkemizde kullanılıyor. Yani ne Türkçe, ne batı dillerinde ne de doğuda bir manası var. Elbette burada bu isimleri yazamayız. Bir okuyucumuzun adı, çocuğu yeğeni veya akrabasına rastlar sıkıntı olur. Ama maalesef ülkemizde böyle bir garabet var. Böyle ne manaya gelmeyen isimleri de en çok ilçelerde verilmiş olması daha düşündürücü. Köylü daha çok bilinen ananevi isimleri vermiş. Büyük şehirdekiler daha yeni ama en azından anlaşılır bir isim vermiş. Köylü ile büyük şehirli arasında kalmış yerlerde garip isimlere daha çok rastlanıyor.

Çocuk büyüyünce bakacak sözlüğe böyle bir kelime yok. Soracak ana ve babasına ne demek diye. Ana baba uyduracak. İşte eskiden filan yerdeki bir zatın adıymış… Çocuk yutmayacak ama çare yok. Yani eskilerin “irapta mahalli yok” dedikleri şeyden.

Adettir öğretmenlerden bazıları ilk derse girdiklerinde çocuklara isimlerini sorarlar. Bir gün ben de öyle yaptım. Ve sıra bir kız öğrencime geldi. “ Adın ne?”  dedim. “Kötü bir şey öğretmenim” dedi. Ben ısrar etmedim. Çünkü Türkçesi “put” demekti. Ama isim olarak sanki kulağa hoş geliyordu. Kızın adı “Sanem”di.

İşin bir başka boyutu da var. Genelde ‘uysun’ diye ikinci çocuğa birinciye verilen ismin söylenişine yakın isimler veririz. Mesela büyük kız Filiz, küçüğü Yeliz. Büyük oğlan İlker, ikincisi Soner. Neden Yeliz ismini verdin diye sorarsanız, size ablası Filiz olduğu için diyecek. Ya ablası Hülya olsa sen Fulya’mı vereceksin yani.

– Adın ne?

– Soner.

– Niçin verdiklerini biliyor musun?

-Ağabeyim İlker’de ondan.

-Ağabeyin Hakan olsa sen İhsan mı olacaktın yani. Misaller artırılabilir.

Şimdi bu çocukların, büyüyünce hayatları ayrı, işleri ayrı, evleri ayrı, keseleri ayrı olmayacak mı? Peki, niye küçüğü büyüğününkine uyumlu. O başka diğeri başka değil mi? Sakın beni evin küçük çocuğu sanmayın. Ben de ilk çocuğum ama burada bir yanlışlık var. Siz düpedüz ikinci çocuğu ilkine göre tanzim ediyorsunuz. Bu durumda ben küçük çocuk olsam reşit olur olmaz mahkemenin yolunu tutar, hemen ismimi değiştiririm. Ve derim ki o başka ben başka. Benim de bir oyum var onunda. Bende vergi veriyorum o da. Kanunlar ikimize de eşit. -her zaman olmayabilir- niye benim ismim ona benziyor.

Bütün bunların çocuklar üzerindeki olumsuz tesirini görmek lazım. Belki çocuk sizin ama onlar ayrı bir birey. Kimse falancanın kardeşi, filancanın ablası diye anılmak istemez. Biz isimlerini yan yana getirirken onları bir birinden ayırıyoruz.

Sizin için ablanıza uysun diye seninde ismini öyle verdim veya ağabeyine benzesin diye o ismi seçtim deseler ne hissedersiniz. Ona isim beğen beni ona uydur. Ben ablam Filiz olmadan Yeliz olmak istiyorum. Ben ağabeyim Hakan olmadan adımın İhsan konulması istiyorum. Kısaca ben, ben olduğum için anılmak istiyorum.

Söyler misiniz ben kimim?

Abisinin veya ablasının kardeşi…

Ya siz?

Ablam veya ağabeyimin ana babası…

Tarif hoşunuza gitti mi?