son haberler

Mekteb-i Sultani ve Müstahdem Ali Efendi

Yayınlanma Tarihi: 8 Haziran 2018 okunma

Zeki ORDU zekiordu.zekiordu@gmail.com

Malum olduğu üzere Galatasaray Lisesi’ni tanımayanımız yoktur. Bu lise 1481 yılında Galata Sarayı Enderun-u Hümayunu adıyla kurulmuş olup, 1 Eylül 1868 senesinde Mekteb-i Sultani adını almış olup; 1924 yılında Galatasaray Lisesi adıyla eğitimine devam etmektedir. Anadolu Lisesi statüsünde olup eğitim dili Fransızcadır.

İşte bu lisede yıllar önce müstahdemlik (hademe/hizmetli) yapmış olan birinden bahsetmek istiyorum. Bu zevat vefat etmiş olup yaşasaydı bu gün itibariyle yaklaşık doksan yaşları civarında olacaktı.

Ünye’nin Koruklu Köyünden Ali Gül adlı bir vatandaşımız ekmek parası için sıladan gurbete avdet edince, kendisini bir anda Galatasaray Lisesi’nde bulmuş. Orada hizmetli olarak işe başlayan Ali Efendi uzun yıllar hizmet edip emekli olunca tekrar sılasına dönmüştür.

Bir gün Ünye ile ilgili hazırlanmış bir kitabı okumaya çalışırken bu zâtın bir yazısına rastlayınca, kimliği hakkında yukarıdaki bilgilere ulaşmış oldum. Uzun yıllar hizmetli olarak çalışan birinin – ki o zamanda belirli bir tahsili olanlar o zamanlar devlet kapısında diplomalarına göre iş bulabiliyordu- bir yazı kaleme alması öncelikle dikkat-i şayan bir şeydi.

Ali Efendi hikâyesinde gurbete çıkıp yirmi beş sene çalışıp geri dönen üç kişiyi anlatıyor. Bu üç arkadaş aynı anda sılasını terk edip gurbete gelmişler yaklaşık beş bin lira para kazanıp geri dönmeye karar vermişler. Yolda rastladıkları bir piri fani ile karşılaşmışlar. Bu ihtiyar kendisinin hikmetli söz sattığını söyleyip almak isteyip istemediklerini sormuş. Hikâyeye göre sözün ilki iki bin lira diğerleri bin beş yüz liraymış. Hâsılı üç söz beş bin lira ediyormuş. Üç arkadaştan ikisi yıllarca çalışıp üç söz için bu paranın verilmesinin uygun olmadığını düşünmüş bir tanesi bütün kazancını vererek piri faniden sözleri dinlemiş. Aradan geçen sürede sözü alan kimse sağ selamet evine varmış diğerleri bazı musibetlere duçar olup hayatlarını yitirmişler.

Elbet hikâyenin tamamı bu değil. Biz meseleye ışık tutmak için ve yerimizin darlığından bu kadarı ile iktifa edelim dedik.

Buradan şu sonuca varmak mümkün. Ali Efendi bilginin gücü ve lüzumuna dikkat çekiyor. Ve bilginin doğru tatbikinin faydalarını açıklıyor.

Asıl mesele bir müstahdemin böyle bir yazıyı kaleme almış olması. Demek ki yıllarca çalıştığı okuldaki –ki orası bir eğitim yuvası- öğretmenlerin sohbetlerinden çok istifade etmiş. Bütün öğrendiklerinden bir ‘kurgu’ yaparak onu kaleme almış. Hem ali Efendi hem de o yazıyı kitaba alan heyet çok güzel bir iş yapmış.  Köklü bir maziye sahip okulun bir müstahdemi eline kalem alıp yazıyor, bizim üniversitelerdeki bir takım titr sahibi kişilerin çoğu kitapsız. Bırak kitabı olmamasını çoğunun neşredilmiş makalesi bile yok. Resmi unvanlarını aldıkları çalışmaların dışında kalemle tanışıklığı yok bile. İnsan bu kadar tahsili ne için yapar? Yarın emekli olup gidince arkanda bıraktığın ne olacak? Bu gün bir profesörün en az bir kitabı olmalı. Sadece hatıralarını yazsa bile geriye ondan bir şeyler kalmalı.

Kim bilir bu farkın sebebi nedir? Eğitimin gün gittikçe irtifa kaybetmesi mi yoksa lakaytsızlık mı? Bu soruların muhatabı ve cevabı hakkında bizim de bir bilgimiz yok. Sadece bazı kişilerin hassasiyetlerinden ve bildiklerini paylaşma isteğinden gelen bir vaziyet olarak telakki edilebilinir.

Kısaca Müstahdem Ali Efendi yarınlara bıraktığı bir şeyler var. Bakınız önce bir kitaba sonra da gazetede bir köşeye kadar geldi. Bu yazıyı kaç kişi okur bilmem ama bir kişi dahi okumuş olsa Ali Efendi bir kişiye daha ulaşmış olacaktır. Biz kendilerine ulaşmaya zorluk çektiğimiz unvan sahiplerinin adları vazifeleri süresince devam edecek, daha sonra esamileri bile okunmayacaktır.

Ruhun şâd olsun Ali Efendi. Seni unutmayanlar artıyor.

Siz de yorum yapın, görüşlerinizi belirtin.

Yazarın Diğer Yazıları

Yazarın tüm yazıları.

TORUL’U ANARKEN

7 Mart 2024 okunma
Aradan yedi ay gibi bir zaman geçti. Geçmiş notlarımı incelerken 20 Temmuz 2023 tarihinde yani sıcak bir yaz gününde yolum Torul’a uğramış; orada bulunan bir çay ocağında mola vermiştim. Daha sonra 12 Kasım 2023 tarihinde “Torul’da Bir Çay Bahçesi”... Devamını Oku

KAĞIZMAN’IN ÇİÇEKLİ ÇAYI

18 Şubat 2024 okunma
Bazen bizim basitmiş gibi görüp, tarihe mâl olan o kadar çok şey vardır ki kayıt altına alınmadığında unutulup gider. İnsan hayatında olduğu gibi toplumların hayatına girmiş ve zaman içinde yok olmuş neler vardı kim bilir? Tarihi ve kültürel değerlerin... Devamını Oku

DERELİ’Yİ GÖRELİ

6 Şubat 2024 okunma
Nemli bir yaz ayıydı. Takvimler 18 Temmuz 2023 tarihini gösterirken düştüm yollara. Maksadım daha önce ayak basmadığım toprakları yerinde görmekti. Her ne kadar uzun sür kalamayacak olsam da en azından dünya gözü ile etrafı bir temaşa edip, havasını... Devamını Oku

AYVACIK SAKİN ŞEHİR OLUR MU?

25 Ocak 2024 okunma
Yolumun Samsun’un Ayvacık ilçesine düşmesiyle şehri bira dolaştıktan sonra Belediye Başkanı ile bir görüşme yapmak istedim. Her vatandaş gibi görüşme için sıramı aldım ve davet edilince makama kabul edildim. Daha içeri girer girmez Ordu’nun Perşembe... Devamını Oku

ÇAMOLUK: GİRİŞİ OLUP ÇIKIŞI OLMAYAN İLÇE

10 Ocak 2024 okunma
Takvimler 23 Temmuz 2023’ü gösteriyordu. Sahilin hem kavurucu hem de buram buram terleten sıcağından uzaklaşmak için daha güneyine doğru birkaç günlük bir ziyaret etmeyi planladım. Ünye’den yola çıkıp, sahil boyu yol aldıktan sonra, Giresun’un Dereli... Devamını Oku

ÇATALPINAR’DA BİR GÜZ VAKTİ

4 Ocak 2024 okunma
Takvimler aralık ayını gösteriyordu. Bölge sonbaharın güzel anlarını yaşıyordu. Sararmış yapraklar yer ile buluşu hasbihal etmeye başlamış, daha önce aynı dalı süslemiş diğer yaprakların da yanına gelmesini bekliyordu. Yazın terleten sıcaklığı... Devamını Oku

İSLİ DEMLİK ÇAYEVİ

22 Aralık 2023 okunma
  Her ne kadar “Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı var” denişe de çayın yeri bir başladır. Çay; dost ile de içilir düşman ile de… Kalabalıkta da içilir, yalnızken de… Evde, parkta, piknikte, lokantada ve buna benzer yerlerde içilen sıcak bir... Devamını Oku

KÜRTÜN

11 Aralık 2023 okunma
Karadeniz’e yüksekten bakan bir vatan toprağı. Tarihi de coğrafyası da incelemeye değer. Geçmişi bazen hazin, bazen göğüs kabartan bir özelliğe sahip. Biz tarihine ve coğrafyasına teferruatlı bir şekilde girmemiz mümkün değil. Hani “Geçiyordum... Devamını Oku

BİR KÜLTÜR TEMSİLCİSİ: AHMET SOYLU

2 Aralık 2023 okunma
  Kendisi ile tanışmadan önce ismini duymuştum. Ne zaman arkadaşlarla kültürel bir araştırmadan bahsedilse bana “Siz Ahmet Soylu’yu tanıyor musunuz” sorusunu sorarlardı. Ben de il zamanlar “hayır” cevabı versem de zamanla “İsmini sık duyuyorum”... Devamını Oku

ŞEHİT CEMAL MUTLU İLKOKULU ZİYARETİ ÜZERİNE

27 Kasım 2023 okunma
Emekli olduktan sonra eğitim camiasından kopmamak için belirli aralıklarla okul ziyaretleri yaparım. Bir eğitim-öğretim dönemi içinde her okulu en az bir defa ziyaret eder, yeni arkadaşlarla da tanışırım. Kültürel faaliyetlerim devam ettiği için de onlardan... Devamını Oku