Yayınlanma Tarihi: 17 Mart 2017 — okunma
M. Ufuk MİSTEPE
mistepe@gmail.com
Ünye Kazası Kaymakamı İbrahim Halil Paşa mir-i miran, Naib Halil Hakkı Efendi, Daire-i Belediyye Reisi Ahmed Salim Efendi sâlise, Mal Müdürü Osman Remzi Efendi sâlise, Tahrirat Kâtibi İsmail Hakkı Efendi râbia, Meclis-i İdare-i Kaza Aza-i Tabiiyye Müftü Mehmed Vâkıf Efendi’dir.8
Ünye Kazası Kaymakamı İbrahim Halil Paşa mir-i miran, Naib Halil Hâki Efendi, Daire-i Belediyye Reisi Mehmed Emin Efendi, Mal Müdürü Osman Remzi Efendi sâlise, Tahrirat Kâtibi İsmail Hakkı Efendi râbia, Meclis-i İdare-i Kaza Aza-i Tabiiyye Müftü Mehmed Vâkıf Efendi’dir.8
Ünye Kazası Kaymakamı Ârif Bey mütemayiz, Naib: Hasan Hüsnü Efendi İzmir pâye-i mücerridi, Daire-i Belediyye Reisi Mehmed Emin Efendi, Mal Müdürü: Osman Remzi Efendi sâlise, Tahrirat Kâtibi: İsmail Hakkı Efendi râbia, Meclis-i İdare-i Kaza Aza-i Tabiiyye Müftü Mahmud Efendi’dir.8
ÜNYE MÜFTÜSÜ Mahmut Hamdi Efendi: Abdulkadirzâde Osman Hicabî Efendi’nin oğlu olup H. 1281 / M. 1865 tarihinde Ünye’de doğmuştur. Ünye’de rüştiyeyi bitirmiş ve Sadullah Bey Medresesi’nde ulemadan müderris el-Hac Yusuf Bahrî Efendi’den ders okuyarak Şaban 1307’de icâzet almıştır. Rumî Mart 1320 / M. 1904’te Ünye müftüsü olmuştur. Bir sene sonra istifa etmiş ve Teşrinisâni R. 1324 / M. 1908’de Ayancık Kazası Naibi olmuştur. Ehliyetsizliğinin bulunduğu gerekçesi ile Mekteb-i Kudat’ta imtihan olmuş ve R. Mart 1326’da Lâdik Kazası Niyabeti’ne nakledilmiştir. R. Nisan 1328’de Reşadiyye Kazası’na tâyin edilmiş ve birkaç ay sonra Ağustos 1328’de Kikler (Dinar) kazası niyabetliğine nakledilmiştir. Uhdesine Ramazan 1322’de İbtidaî Hariç Bursa Müderrisliği rüusu tevcih olunmuştur.18-23
5 – Müftü Mahmut Hamdi Efendi: Ünye’de doğmuş, Çarşamba’da ölmüştür. 1904 – 1905 yılları arası Ünye’de Müftülük yapmış, daha sonra Kadı olarak ayrılmıştır.5
ÇARŞAMBA MÜFTÜSÜ Mustafaoğlu Muhammed Said Efendi: Aslen Ünyeli olan Muhammet Sait Efendi’nin baba adı Mustafa’dır. İlk eğitimini ailesinden almış ve mahalle mektebinde okuduktan sonra Ünye’de bulunan Süleyman Paşazâde Sadullah Bey Medresesi’nde Müderris Taslızâde Hacı Yusuf Bahrî Efendi’de 20 yıl okuyup icâzetini almıştır.23
Hicrî 1325 – Milâdî 1907 ve H. 1326 / M. 1908 tarihli Sâlnâme-i Devlet-i Âliyye-i Osmaniyye’de Ünye Kazası (Sınıf 3) memuriyet ve esamîsi (isimleri) 882. sayfalarda verilmiştir. Kaymakam Arif Bey (Mütemayiz, 23 Cemaziyelahir 1316, Gümüş İmtiyaz), Naib Ahmed Fevzi Efendi. Kaza-i mezkûra merbut 117 kura (köyler), 1 nahiye Karakuş.25
6 – Müftü Satıroğlu Mehmet Efendi: 1915 – 1920 yıllarında Müftülük’te bulunmuştur. Ünyeli’dir. Kabri Fener Mezarlığı’ndadır.5
7 – Müftü Satıroğlu İsmail Rasim Efendi: Satıroğlu Müftü Mehmet Efendi’nin oğludur. 1920 – 1942’ye kadar Müftülük yapmış ve ayrıca Ünye Rüştiye Okulu’nda uzun süre hocalık yapmıştır. Ahvadları: Satıroğulları ve Öğretmen Celal Özpaker ve akrabalarıdır. Kabri, Asrî Mezarlık’tadır.5
Ünye İlçe Müftülüğü web sitesi verilerine göre Ünye 1864 doğumlu İsmail Resmi SATIR, medrese öğrenimini tamamlamış olup 19231102 sicil numarasıyla 01.09.1917’de göreve başlamış ve 22.12.1941’de görevden ayrılmıştır.12 Ünye’nin ilk Cumhuriyet Müftüsü ve en uzun süre Ünye’de görev yapan müftü unvanına sahiptir.
1925 – 1926 tarihli T.C. Devlet Sâlnâmesi’nde Ünye Kazası memuriyet ve esamîsi (isimleri) 379. sayfada verilmiştir. Kaymakam Cevad Bey, Mal Müdürü Hasan Tahsin Bey, Müftü İsmail Resmi Efendi, Mahkeme-i Asliye Reisi Mustafa Vehbi Bey, Mahkeme-i Müdde-i Umumîyesi Mustafa Sabri Bey, Mahkeme Azaları Ali Saib ve Mehmed Tahir Beyler, Mahkeme Azası Mülâzımı İsmail Hakkı Bey, Müstentik Rahmi Efendi. Ordu Müftüsü ise Ali Sabri Efendi’dir.25
1926 – 1927 tarihli T.C. Devlet Sâlnâmesi’nde Ünye Kazası memuriyet ve esamîsi (isimleri) 581. sayfada verilmiştir. Kaymakam İbrahim Mesud Bey, Mal Müdürü Tahsin Bey, Mahkeme Reisi Mustafa Vasfi Bey, Mahkeme-i Müdde-i Umumîyesi Hasan Basri Bey, Mahkeme Azaları Saib ve Tahir Beyler, Mahkeme Azası Mülâzımı Osman Nuri Bey, Müstentikler Rahmi ve Şemseddin Beyler. Ordu Müftüsü Ali Sabri Efendi’dir.25
1927 – 1928 tarihli T.C. Devlet Sâlnâmesi verileri Osmanlıca olup Ünye Kazası memuriyet ve esamîsi (isimleri) 493. sayfada verilmiştir. Kaymakam Osman Bey, Mal Müdürü Hasan Tahsin Bey, Müftü Resmi Efendi, Mahkeme-i Asliye Reisi Ahmed Vasfi Bey, Ceza Hâkimi Halid Bey, Müdde-i Umumî Şefik Bey, Müstentik Şemsi Bey, Hükûmet Tabibi Remzi Bey, Telgraf ve Posta Müdürü Mehmed Asım Bey. Ordu Müftüsü ise Ali Hayri Efendi’dir.25
1928 – 1929 tarihli T.C. DEVLET YILLIĞI verilerine ait bilgiler ilk kez Lâtin harflerle basılmış olup Ordu Vilâyeti 252 – 260. sayfalarda verilmiştir. Ordu vilâyeti, vilâyet merkezi olan Ordu kazasile Ünye ve Fatsa kazalarından müteşekkildir. Ünye kazası Karaguş (Yazlıkpilâki) nahiyesile 111 köyden ibarettir.21
Ünye Kazası Kaymakamı Osman Bey, Malmüdürü H. Tahsin Bey, Mahkeme-i Asliye Reisi A. Vasıf Bey, Ceza Reisi Halit Bey, Müddeiumumî (Savcı) Arif Bey, Müstentik H. Avni Bey, Hükûmet Tabibi Remzi Bey, Posta ve Telgraf Müdürü M. Asım Bey’dir. Önceki yıllar sâlnâmelerine kıyasla ‘Efendiler’ YILLIK içerisinde ‘Bey’ olmuş, 256. sayfada merkep ve öküz sayılarının belirtilmesi ihmal edilmemiştir (!)21
En başta yazılması umulan ve gereken ahlâkî düsturların yönetim ve eğitim mercii MÜFTÜLÜK Müessesesi bu yıllıkta Ordu Vilâyeti bazında her ne hikmetse yer almamıştır (!) 758 sayfalık muhtevada sadece 40. sayfanın 3/5’i Diyanet İşleri Reisliği personel ve unvanlarına tahsis edilmiştir. Devlet Yıllığı içeriğinde ciddî bir ihmaldir!21
8 – Müftü Batumlu, Kırımlıoğlu Abdullah Efendi: 1942 yılında Ünye’ye başka yerden Müftü olarak gelmiştir. Aslen Batumlu’dur. 1942 – 1961 yılları arası Müftülük yapmıştır. Zamanında Kur’ân kursları açılmaya başlamıştır. Kabri Ünye’dedir. Ahvadı: Torunu Dr. Alaaddin Kırımlı ve akrabalarıdır.5
1882 Batum doğumlu Abdullah KIRIM, medrese tahsilli olup 19390106 sicil numarasıyla 21.03.1942’de göreve başlamış ve 20.01.1961’de görevden ayrılmıştır.12
1942 yılında Ünye müftüsü olan 1882 doğumlu Abdullah KIRIM ve 1961 yılında daha önce vaaz – irşâd görevlisi olan Dursun ÜNEL Hoca’nın müftü olduğu yıllarda Orta Câmi müftülük makamı olarak da kullanılmıştır.23
Devam edecek
KAYNAKÇA :
5 KADIOĞLU, Hasan Tahsin (SAY) – Ünye Müftüleri, Haftalık ÇAĞRI Gazetesi, Yıl : 12, Sayı : 504, 17.06.1988, http://unyezile.com/muftu.htm
8 EMİROĞLU, Kudret – Trabzon Vilâyeti Salnâmeleri 1869 – 1904, Trabzon İli ve İlçeleri Eğitim, Kültür ve Sosyal Yardımlaşma Vakfı Yayınları, 23 Cilt, Haziran 1993, http://unyezile.com/salname.htm
12 ORDU & ÜNYE İlçe Müftülükleri Web Sitesi – Ünye İlçe Müftüleri http://www.ordumuftulugu.gov.tr/ilce-muftulukleri/unye-ilce-muftulugu.html
18 ÇALIK, Mustafa – Tarihi, Sarayı, Konakları, Kadıları, Hattatları, Fındığı, Mısırı ve Gemiciliğiyle Ünye, Avrupa Yakası Ünyeliler Derneği, İstanbul, 1999, 284 sayfa.
21 T.C. DEVLET YILLIĞI – 1928 / 1929, Matbuat Umum Müdürlüğü Neşriyatından: 4, İstanbul – Devlet Matbaası, 1929, 260. sh.
23 KARAYALMAN, Mehmet – Ünyeli Hacı Yusuf Bahrî Efendi, İstanbul, 2011, Birinci Baskı, 656 sayfa.
25 T.C. DEVLET SALNÂMESİ – 1927 / 1928, Matbuat Müdüriyet-i Umumîyesi Neşriyatından: 3, 855 sh., 480 – 493. sh. Ve diğer Devlet Sâlnâmeleri.
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.