3000 Yıllık, Karı Koca Aşkı 3. Hattuşili ve Puduhepa

Misafir Kalem unyetv@unyetv.net

III. Hattuşili (MÖ 1275-1250) Hitit tarihi içinde eşi Puduhepa ile birlikte, tanıdığımız en kişilik sahibi hükümdardır.

İç ve dış siyasette etkin olan bu hükümdar, kendi otobiyografisini de yazdırmıştır.

III. Hattuşili döneminde, Mısır’da II. Ramses’in parlak dönemi vardı. Ramses tarihi bir kişilik, aynı zamanda tarih bilincine sahip. Adını tarihe yazdırmak amacında, bu nedenle piramitleri ve görkemli heykelleri yaptıran hükümdar. Aynı zamanda çok başarılı.

III. Hattuşili, Mısır’a karşı kazanılmış bir zaferden dönerken, Lavazantia (bugün yeri bilinmiyor) kenti rahibinin kızına aşık olur.

Babasının izni ile kendisinden 25 yaş küçük bu güzel kızla evlenir.

III. Hattuşili ve Puduhepa’nın evliliği karşılıklı aşkla taçlanır.

Kral veya bir prensin yaptığı evlilikte sevgi durumunun anlatıldığı ilk ve tek olaydır.

Politik yanı da olabilir, ancak iyi bir eş ve iyi bir anne olan Puduhepa, Hitit tarihinin en önemli kadını olur ve Tavanna (Ana kraliçe) ünvanı da alır.

Tanrıça İstara’nın onlara, kendisine hizmetleri karşılığında (Eskiçağ edebiyatında ilk kez yer alan) karı-koca aşkını verdiğine inanılmıştır.

Puduhepa, eşinin tüm kararlarında resmi olarak yer alır. Kendi çabaları ile de ülkesine uzun süreli barışlar sağlar.

Ülkenin resmi çöp çatanıdır. Yazdığı mektuplarla ülkeler arası evlilikler sağlar. Söz konusu olan ülke çıkarlarıdır.

Dış ilişkilerde eşine danışmanlık yapar.

Tanrılar mabedinde (Hititiler’de ibadethaneler çoktur ve çok önemlidir) bir çok gelenek, ibadet ve kültürü yansıtan kent arşivini toparlar.

Puduhepa, dönemin en güçlü devleti Mısır’ın ünlü hükümdarına, ülke sorunları ile ilgili yüzlerce mektup yolladı. Aralarında ülkeleri ile ilgili kararlar alırlar, sözler verirler ve sözlerine sadık kalırlar.

Puduhepa sonunda II. Ramses’e şöyle bir mektup yazar: “…Sen benim kardeşimsin, kızımla evlenip damadım olacaksın…”

Böylece hem siyasi, hem diplomatik, hem de duygusal tarihi bir adım atmış olur.

ULUSLAR ARASI DİPLOMASİDE, KİŞİSEL İLİŞKİLER ÇOK ÖNEMLİDİR

Kadeş Antlaşması tarihte bilinen ilk yazılı antlaşmadır.

Mısır ve Hitit arasında ki büyük savaşlar düşünülürse, Puduhepa’nın başarısı olağanüstüdür.

İnsanca dokunuşları mektuplarda bile etkisini gösterir (Bu mektuplar, kapılar büyüklüğünde kil tabletleridir, ayrıca zarfları da vardır.)

Mısır kraliçesi Nefertali ile de birbirlerine “Kız kardeşim” diyerek başlayan, insan doğasına güveni pekiştiren yüzlerce mektup yazmışlardır.

Kocası hastalandığında Puduhepa çok üzülmüştür “Birileri kocama kötülük için adaklar adadı ise onları kabul etme” diye tanrılara yalvarmıştır.

Eskiçağın en büyük aşkı, karı-koca aşkı,tarihteki ilk (yazılı) evlilik aşkı, III. Hattuşili’nin ölümü ile sona ermedi.

Yazı sayesinde 3000 yıldır hiç unutulmadı. Puduhepa, kocasının ölümünden sonra da Devlet işleri ile ilgilendi.

Oğlu 4. Tutalya hükümdar oldu. O da kocasından 30 yıl sonra öldü. Kocasına olan aşkı hiç bitmedi.

Tanrılar, III Hattuşili ve Puduhepa’dan olma çocukları, diğerlerinden daima ayrı tutuldu.

Çok değerli Saim Yıldız kardeşim. Birkaç sayı önce yayınlanan, eşinize olan sevginizi “cesaretle” anlattığınız yazınızı çok beğendim.

Evlilik yıldönümünüz için (iyi gün geçmezmiş) yukarıdaki yazıyı eşinize ve size armağan ediyorum. Kabul edersiniz umarım.

Mutluluğunuz daim olsun.

İlk Yayın Tarihi: 28 eylül 2005