Ünye’de Tiyatro Tarihi – XXIII

M. Ufuk MİSTEPE mistepe@gmail.com

30 Eylül 2014 tarihli Ünye Haber Gazetesi’nde “Tasarruf Tedbirleri Tiyatroyu da Vurdu” başlığı altında uzunca bir haber vardı. Birlikte okuyalım:³⁵

Ünye Belediyesi bünyesinde faaliyetlerini yürüten Sanat Tiyatrosu, tasarruf tedbirleri nedeniyle kapatıldı. Belediye ile ilişiği kesilen Sanat Tiyatrosu ekibi, özel olarak faaliyetini sürdüreceğini duyurdu. Üç yıl önce tiyatro alanında Ünye’de çalışmalara başlayan ve kendisini ispat ederek Mart ayında Ünye Belediyesi bünyesine dahil olan Sanat Tiyatrosu, aradan geçen 6 ayın ardından tasarruf gerekçesiyle Belediye bünyesinden çıkarıldı.³⁵

Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Ünye Sanat Tiyatrosu Basın Sözcüsü Kerim AYDEMİR, tiyatroda yaşadıkları süreci anlatarak, çalışmalarına devam edeceklerini belirtti.

Aydemir, “Öncelikli olarak Ünye’mizde tiyatro sadece Ünye Belediyesi Şehir Tiyatrosu’yla başlamamıştır. Ünye Sanat Tiyatrosu’yla beraber bundan üç sene önce değerli büyüklerimizin çabalarıyla kurulmuştur. Ekip olarak kendi oyunlarımıza hazırlandık, oyunlarımızı oynamak için kostümlerimizi kendimiz sağladık, oyun oynayacağımız yerlere kendi arabamızla kendi yakıtımızla gittik. Bunlar, ajitasyon amaçlı söylenmiş sözler olarak değil sadece gündemde olan altı aylık Ünye Belediyesi Şehir Tiyatrosu’nun bir anda kurulmadığının göstergesi olarak algılanmalıdır. Tabi ki bu çalışmamız bizim Ünye Belediyesi’ne dâhil olmamız için değildi. Biz sanatı ve tiyatroyu sevdiğimiz için yola çıktık ama bir şekilde Ünye Belediyesi tiyatroyu sahiplendi ve Ünye Belediyesi Şehir Tiyatrosu 6 ay evvel kuruldu. Biz buna sevindik, çünkü kurulduğumuz günden sonra severek yaptığımız sanat artık işimiz olmuş oldu. Yani oyunlarımızı daha rahat yapmış olduk.”

Belediye bünyesine dâhil olduktan sonra “Duvar” adlı ilk oyunumuzu sergiledik. Bu oyun ile Denizli Belediyesi’nin 30 yıldır düzenlemiş olduğu bir festivale katılmaya hak kazandık. Uluslararası Tiyatro Örgütü bizim festivallere katılma hakkımızın olduğunu açıkladı. Denizli’deki festivali jüriden geçmek şartıyla 6’sı yerli 6’sı yabancı 12 ekip geçti ve bunların arasında biz de vardık. Bunlar bize gurur verdi ve Ünye’ye döndük.

Yine “İstanbul’da Direkler Arası Seyirci Ödülü” diye bir ödül vardır. Biz bu ödüle aday olduk ve bu jüri bizi Denizli’de izledi. Burada oyunumuzu izleyen jüri En İyi Yönetmen Ödülü’nü K. Coşkun ÇETİNALP’e, En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’nü Mustafa KARADENİZ ve Kerim AYDEMİR’e vermiştir. Bu karar resmî olarak bize yollandı ve Ekim ayında bu ödülümüzü alacağız. Buradan büyüklerimize soruyoruz, biz bu emeğimizin karşılığında Ekim ayında almaya hak kazandığımız ödülü şahsen Kerim Aydemir olarak mı kaldırayım yoksa Ünye Belediyesi Şehir Tiyatrosu olarak mı kaldırayım? Ekibimizle altı ay içerisinde böyle bir başarı sağlanmıştı.”³⁵

Denizli’de sunduğumuz oyundan sonra bizlere insanlar ulaşmaya başladı. Meselâ seneye İzmir Menemen’de yapılacak olan festivale 5 tane oyun katılacak. Bize dediler ki 5 oyundan bir tanesi sizsiniz; bu da yetmedi açılış oyunumuz siz olacaksınız. Bizler Ünye Belediyesi Şehir Tiyatrosu olarak ‘İzmir’de düzenlenecek festival açılışını yapacaksınız’ diye davet aldık.

İstanbul’da Necati Cumalı’nın yazdığı ‘Nalınlar’ adlı oyunu oynayacağız. Biz bu oyunu çalışırken yönetmenimiz oyunun metnini Ünye Ağzı’na çevirdi. Biz bu oyuna Ünye Ağzı’nı yerleştirdik. İstanbul’da oynayacağız ve turnelerimiz olacak. Bunun faydası, Ünye’mizin kültürünü dışarıdaki insanlara göstermektir. Bugün Ünye’de bizleri dışarıda temsil edecek neyimiz kalmıştır? Bir Ünyespor’umuz var ve ne zor şartlarda olduğunu, arkadaşlarımızın nasıl elini taşın altına koyduğunu hepimiz biliyoruz. Bizim gibi bir avuç insan Ünyespor’umuza geldi sahip çıktı. Ünye Belediyespor’umuz var, onlar da bizleri temsil ediyor. Biz de Ünye’mizi dışarıda temsil ediyoruz ve Türkiye’ye dağılıyoruz. Bugün Türkiye geneline dağıtılan ulusal tiyatro gazeteleri bizden bahsediyor. Futbolda küme düşmek vardır ama tiyatroda bu düşüş asla yoktur. Tiyatroda küme düşmezsin, her zaman çıkış içerisinde olursun ve biz üreten insanlarız”.³⁵

Bir yönetim şeklinin önce yıkmaktan ziyâde üretmekten yana olması gerektiğini vurgulamak istiyorum. Yani bir yerde sıkıntı varsa ve tasarruf gerekliyse bunu kesip atamazsınız. Biz de belediyemizin zor durumda olmasını istemeyiz. Malûm, komşu ilçemiz Fatsa’da olanlar ortada. Tasarruf yoluna gidebiliriz ama bu 20 kişiyse 10’a düşürürsün. Tiyatroyu kapatma anlayışı, tasarruf bunun neresindedir?

Döner Çeşme Meydanı’nda Prof. Dr. Sait Kapıcıoğlu’nun şu şekilde biten bir yazısı vardır : “Sanat kültür vs. Ünye’mizde gerçekleştirilmesi istenen bir rüyâdır.” Büyüklerime şunu söylüyorum; “ya o yazıyı oradan kaldıralım ya da sanat kültür bizde rüyâ olarak kalsın”. Mesele bu saatten sonra bu etiketi üzerine alan yönetimin kültür ve sanata bakış açısıdır. Ülkede sanatın kapı dışarı edilmesiyle cepler dolmaya başlar. Böyle bir gerçek vardır. Sanatın kapı dışarı bırakıldığı yerde, halkın cahil kalması istendiği anlamı ortaya çıkmaktadır.³⁵

Ulusal kanallara giden oyuncu arkadaşlarımız ve “Benim İçin Üzülme” dizisinde oyun alan arkadaşımız oldu. Bunlar pat diye olmadı. Burada da oyuncular var dendi, bize başvuruldu ve oyuncu alındı. İstanbul’dan gelen bir ekip kısa film çekti.. ‘Değirmen’ adlı. Şu anda Polonya’da oynanmakta, bir Arap ülkesinde de ikinci seçildi. Bu da bir anda olmadı. Geçtiğimiz hafta İstanbul’dan Boyut Film geldi ve Tokat’ta bir sinema filmi çekilecek. Yakın çevrede olan oyuncuları çağırdılar. Ekip, “Siz nereden geldiniz?” diye sordu. ‘Ünye’den geldik’ dedik. Onlar da ‘Biz bilboardlarda gördük, tiyatronuz var’ dediler. Tiyatronuzun olması çok güzel bir şey dediler ve buradan Zübeyde Civelek, Elif Karagöz, Yasemin Öztürk ve Fatma Buluş arkadaşlarımız bu sinema projesinde inşaallah görev alacaklar.

Böyle güzel şeyler Ünye’mizde olurken bugün itibariyle bize yapılan açıklamada ‘Ünye Belediyesi Şehir Tiyatrosu kapatılmıştır’ denildi. Biz 8 kişiyiz ama sadece 8 kişi olmadığımıza daha kalabalık bir kitle olduğumuza inanıyoruz. Ünye Sanat Tiyatrosu olarak tiyatroyu Ünye’de yaşatmaya devam edeceğiz. Tiyatro kültürünü Ünye’ye yeni yeni yerleştirmeye çalışırken, bugün ayağıma takılan çelmenin bizim için fazla bir şey ifade etmediğini, bizi engellemeyecek bir şey olduğunu hepimiz biliyoruz. Halkımızın bizim yanımızda olmasını temenni ediyor ve tiyatroyu Ünye’de yaşatmak istiyoruz.” diye konuştu.³⁵

Konu ve gelişmeler hakkındaki düşüncelerini kendisinden istirham ettiğim tiyatro ve sahne oyuncusu Ogün SANİOĞLU ise bana ilettiği 14 Aralık 2014 tarihli e-mail mesajında görüşlerini şöyle ifade ediyordu:

Tiyatro serüvenimiz, Ali Bey’e ait ‘Ayyar Hamza’ tiyatro oyunuyla start alan güzel bir hikâye. Ünye’de başlayan, bir türlü maya tutmayan ve halâ da arkadaşlarımın mücadelesiyle devam eden bir tiyatro.. onları bırakmadım, aksine daha çok sarıldım. Şu anda eğitimine değer verdiğim İstanbul Görsel Sanatlar Atölyesi’nde, kültürün, sanatın can damarında, merkezindeyim. Kültür, sanat deyip de menfaatleri öne çıkaran insanları daha iyi anlamaya başladım.

Tiyatro hayattır, aynadır, bilgidir, ilgidir. Benim de rol aldığım ‘Duvar’ adlı tiyatro oyunumuzla yönetmen ve iki oyuncumuz Karadeniz Direklerarası Seyirci Ödülü’nü aldı. Bunun bile bilincine varılamadı! Ne önem verildi ne de üzerinde duruldu! Ünye, bu kadar ilgisiz olmamalıydı! Ünye Sanat Tiyatrosu, Ünye Belediyesi Şehir Tiyatrosu oldu. Ömrü altı ay vefa etti. Arkadaşım olmasına rağmen Ünye Belediye Başkanı Ahmet ÇAMYAR tasarrufa gitmek zorunda kaldı ama ona fatura edildi. Kaynak o değildi. Şimdi de sorsanız ‘ben yapmak zorunda kaldım’ diyecek. Çünkü o arkadaşlarını korur, sever. Bir an önce vizyonunu değiştirmeli ve kesin kararlar almalı. Adab-ı muaşeret kurallarını tanımayan bazı personelini eğitime tâbi tutmalı ya da göndermeli ve konunun bire bir takipçisi olmalı.

Dedelerimizden gelen cevheri keşfetmiştim. Orta Oyunu ve Tulûat Sanatçısı İsmail Hakkı DÜMBÜLLÜ’nün öz be öz yeğeni annem Neşe SANİOĞLU ile tiyatroyla ilgili paylaşımlarımız oldu. Muhteşem fikirler verdi bana. Peşinden, ‘Çarsı Pazar’ sinema filmindeki rolümle buluştum. En son ‘Nalınlar’ tiyatro oyunuyla Ünye sahnelerinden uzaklaştım.

Sahnede olmak benim için müthişti; Deliler, Kabare, Galaksi, Takside Patron ve Boncuklu Deli İbrahim çok iyi bir deneyimdi, seyirciyle başbaşaydım. ‘Benim İçin Üzülme’ dizisinde İMAM rolünde oynadım.

Bu arada güzel bir anımı paylaşayım: Ayyar Hamza’daki repliğimde ‘yaver yaver’ diye bağırıp sahneye giriyorum. ‘Oğlum siz beni Hamza’yla soymak için birlik mi oldunuz?’ demem gerekiyor fakat ben unuttum ‘yaver yaver’ diye bağırdım, ardından “NÂPİSUZ LAN SİZ BURDA?” dedim. Ünye Ağzı o an beni kurtardı. Seyirci de bu doğaçlamayı tabiî karşıladı. Bunu İstanbul’da toplantıda anlattım ama ‘nâpisuz’u anlamadılar.

Ölü doğan STK’lara selâm olsun. Ünye Belediyesi’ne ait tiyatro oyuncusu olduğumuz için Ramazan’da Hacivat Karagöz, Masalcı Dede ile bir şekilde ve çeşitli vesilelerle Belediyemize katkımız oldu. O da tasarrufu bizle sağlamayı yeğledi!

Devam edecek                                                      15 Nisan 2015 / Ankara

KAYNAKÇA:
³⁵ ÜNYE HABER Gazetesi – Tasarruf Tedbirleri Tiyatroyu da Vurdu, 30.09.2014 http://www.unyetv.net/detail.php?id=12316