1-7 Mart deprem haftası

Yayınlanma Tarihi: 7 Mart 2019 — okunma

Gündem

Deprem değil, bina öldürüyor. Depreme dayanıklı binalar inşa edilmeli! Bu mümkün. Deprem doğal afetler başka ülkelerde de oluyor, hemde daha şiddetli, ancak Ülkemizde ki kadar yıkım hasar, hele hele can kaybı olmuyor. “Hükümetimiz, yapı, imalat, inşaat sektöründe teknik eğitim almış, işi mutfağında öğrenmiş olan teknikerlere mutlaka görev-yetki vermelidir.”

Deprem ve diğer doğal afetlerdeyaşadığımız acı, maruz kaldığımız büyük yıkımın başlıca sebebi, çarpık ve hatalı şehirleşme ile binalarda uygun olmayan yapı tekniğinin kullanılması,yeterli bilgiye ve eğitime sahip olmayan elemanların istihdam edilmesi, çalıştırılması ile öte yandan, siyasi çıkarlar ve popülizm uğruna, gecekondu tipi kaçak yapılaşmaya göz yumulması ve DENETİM YAPILMADAN HERHANGİ BİR DAYANIKLILIK TESTİ YAPILMADAN kontrolsüz devamlı çıkarılan imar affı yasalarının da faturasıdır. Plansız ve düzensiz imar’dır. yüksek öğrenimli teknik eleman potansiyelinin yapılaşmada görevlendirilmemesidir. Binalar yıkılıyor ve bir süre sonra bu unutuluyor. Bizim eğitime ve depreme dayanıklı binaları inşa etmek için gerekli bilince ihtiyacımız var.” Çözüm kendi yetiştirdiğin, eğittiğin teknik eğitimli nitelikli genç beyinlere güvenmek ve sahada görev vermektir.

Maalesef yaşadığımız açıl olaylardan sonra aklımızı başımıza alıyor, gündem yapıyoruz. Daha önce yaşadığımız acı,gözyaşı v.b. unuttuk. Yapılan düzelen bişey yok, aynı tas aynı hamam misali… Evet 2019 yılı şubat ayında yaşadığımız İstanbul Kartal’da çöken bina, Türkiye’deki yapıların güvenli olup olmadığını da yeniden gündeme getirdi.

Çok değerli hemşerilerim, yurttaşlar; Binanızın güvenli ya da riskli olup olmadığını öğrenebilmek için bazı tespitler yaptırmanız gerekiyor. Eğer bina riskli çıkarsa önünüzde iki seçenek var: Güçlendirme veya yıkım…

Yurdumuzda ve dünyada binlerce kişinin ölümüyle sonuçlanan doğa olayına karşı Depreme dayanıklı binalar inşa ile olası bir depreme karşı hazır olmakla birlikte yediden yetmişe herkes toplum olarak bilinçli olunmalıdır. Yatırım diye insan yaşamını etkileyen imar ve yatırımlardan kaçınır, doğal dengeyi doğayı bozmaktan, yaşadığımız acılardan dersimizi almışızdır.

Ülkemizin topraklarının %92’sinin deprem bölgesi olması ve geçmiş yıllarda yaşanan büyük can kayıpları ülkemizde deprem haftasının önemini göstermektedir.

Depremlerle karşı karşıya olduğumuz bir coğrafyada yaşıyoruz. Bu gerçeği kabul edip, hazırlıklı olmak mecburiyetindeyiz. Spekülasyon amaçlı arsa ticareti ve bunun teşvik ettiği denetimsiz şehirleşmenin önüne geçilmezse, bu tür felaketlerin yaşanması kaçınılmazdır. Deprem bölgesi olan Marmara, buradaki devlet yatırımları, fabrikalar, deprem bölgesi fay hattından uzak olan Karadeniz bölgesine ya da daha uygun yerlere yapılmalıdır. İnsanlarımız bu bölgelerden uzak tutulmalıdır.

Yaşanan bu felaketi, “doğal afet” olarak değil de, “doğal olmayan afet” şeklinde tanımlamak daha doğru olabilir. Akılllara şöyle bir soru geliyor, niye aynı şiddette depremde Japonya’da, Amerika’da böyle yıkımlara neden olmuyor. Demek ki depremin getirdiği yıkım, kader değil, kontrolsüzlük ve denetimsizliktir.

Biz depremle iç içe yaşayan bir ülkeyiz. ZORUNLU DEĞİL ama BİNA RİSK ÖLÇÜMLERİ YAPILMALI

Riskli alan içinde veya dışında olup ekonomik ömrünü tamamlamış olan veya yıkılma, ağır hasar görme riski taşıdığı ilmi ve teknik verilere dayanılarak tespit edilen yapıya riskli bina deniyor.

Riskli bina tespiti için kanunda bir zorunluluk yok fakat binanızın yaşı yüksek ve yapım yılı 1999’dan önceyse kontrol ettirmekte fayda var.

İlk olarak tehlikede olan binaları tespit etmemiz gerekiyor. Bunları yapmamız lazım. Bu binaları tespit etmek mümkün. Yapı jeolojisi dediğimiz yeni tekniklerle binaların mevcut risk durumlarını ortaya çıkarabiliriz.

Bir bina yıkılmadan hangi ivmeye maruz kalabileceğini, hangi şiddette depreme dayanabileceğini söylemek mümkündür. Üstelik bu işlem zor bir işlem değil. Yarım saatlik bir ölçü bir kat için yeterli. Riskli olduğu bilinen binalardan başlayarak, çok fazla insanın ortak kullanımında olan kamu ve toplu konut (çok katlı) binalarından başlanarak bu ölçümler yapılmalı.

Riskli bina tespiti yapmak için 3 seçenek bulunuyor. Bağımsız firmalar aracılığıyla demir ve karot örnekleri alınarak, incelemeler yaptırabilirsiniz. Hızlı tetkik teknikleri de kısa sürede de sonuç veren bir uygulama. En yaygını da bina risk tespiti yöntemi. Eğer bu yöntem tercih edilirse ve bina riskli çıkarsa yıkılması zorunlu. Bu aşamada dönüşüm süreci devreye giriyor.

Bina Risk Tespiti yaptırmak için bir kişinin başvurusu yeterli oluyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan lisans almış kurum ve kuruluşlara tapu ve kimlik fotokopisi ile başvurmak gerekli. Lisanslı kurum ve kuruluşları Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri’nden de öğrenmek mümkün.

Tespit başvurusu yapıldıktan sonra lisanslı kurum ve kuruluşlar, belli bir ücret karşılığında bina risk raporu hazırlıyor. Bu rapor, 7 gün içerisinde belediyeye gönderiliyor. İnceleme sonucunda riskli olduğu belirlenen binalara 10 iş günü içerisinde ‘riskli yapı’ şerhi işleniyor ve ev sahiplerine tebligat gönderiliyor.

BELEDİYELERE ACİL ÇAĞRI; Kartal’da Yeşilyurt Apartmanı’nın çökmesinin ardından gözler riskli binalara çevrilirken, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kentsel dönüşüm sürecini hızlandıracak, riskli binaları öncelikli olarak dönüştürecek yeni bir dönem başlattı. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum imzasıyla, en riskli alanların 3 ay içinde Bakanlığa bildirilmesi için 81 ile genelge gönderildi. Belediyeler, yerel yönetimler bu konuda vatandaşlarımıza yardımcı olmaları, gerekli teknik desteği vermelidirler.

Depremlerin ekonomik ve sosyal hayatımız üzerindeki yıkıcı tahribatının bir nebze olsun telafisine yönelik olarak teknik eğitim almış teknikerler olarak üzerimize düşen ne varsa yapmaya görev almaya talibiz. İşi mutfağında öğrenen teknikerler sahadaki yerlerini almalıdırlar. Depremden kaybetmiş olduğumuz vatandaşlarımızın acısını dindiremez ama hükümet tarafından evlerini kaybetmiş insanlarımızın huzur içinde yaşayacakları, depreme dayanıklı konutlar edindiğini görmek acımızı bir nebze hafifletecektir.

Yapımını bildiğiniz binada RİKS NASIL ANLAŞILIR?

-2000’den önce yapılmış bir binanın riskli olma ihtimali yüksek,

-Hazır beton kullanılmamışsa

-Beton dayanımı C10 ve daha azsa,

-Bodrum katında rutubet; kolon, kiriş demirlerde paslanma varsa,

-Kolon ve kirişlerde çatlaklar varsa,

-Taşıyıcı kolon ve kirişler kesilmişse binanız riskli olabilir.

Bina kontrollerinde 5 kata kadar bodrum katta en az 3 kolonda çalışma yapılıyor. 5 katın üzerinde ise en az 5 kolonda çalışma yapılıyor.

Bir kolonda yapılan çalışmalar :

Donatı Tespiti : Bu işlemde ferroscan denen bir aletle kolondaki demirlerin yerleri, kalınlıkları, demir aralıkları, etriye sıklıkları belirlenmektedir. Bir nevi kolonun röntgeni çekilmektedir.

KarotAlımı : Donatı tespiti yapılan kolonda 10 cm çapında 20-25 cm uzunluğunda bir beton numunesi alınmaktadır.

Karot Yerinin Doldurulması :Karot alınan kolonlarda oluşan boşluklar epoksi ile doldurulmaktadır.

Basınç DayanımTesti : Alınan beton numunesi laboratuarımızda bilgisayar destekli basınç dayanım testi cihazında kırılarak beto standardı belirlenir.

Proje Kontrolü : Yapılan ölçümler sonucunda görüle demir ve beton projede belirtilen şekillerde uygulanıp uygulanmadığı kontrol edilir.

Rapor Yazımı : Bu işlemler çalışılan bütün kolonlarda uygulanır. Elde edilen bütün veriler rapor haline getirilir.

Biz teknikerler yaşadığımız sorunlara rağmen, her şeye rağmen Ülkemizin gelişmesi kalkınması için üreten, milletimizin yaşam seviyesinin yükselmesi için çalışan, Yüksek Teknik eğitim almış olan Teknikerler olarak, siz hemşerilerimiz için hazırladık..

Evim depreme dayanıklı mı?

Ev sahiplerinin, sahip oldukları bağımsız bölüm ve bina ile ilgili duyduğu endişeler arasında depreme dayanıklılık hususu yer alıyor. Bu endişe ile yaşamak istemeyen kimseler çeşitli depreme dayanıklılık testi yapabiliyor.

YAPINIZIN DEPREM RİSK ÖLÇÜMÜ “12 soruluk test ve değerlendirmesi”

1- Binanızın bulunduğu yer:

Kayalık zemin: 0,

Yüksek ve tepelik yer: 1,

Eğimin yüzde 20`nin üzerinde olduğu yamaçlar: 2,

Çevresine göre çukur yerler: 3,

Dere yatağı ve dolgu zeminler: 4,

Sulu zeminler: 5,

2-Binanız betonarme ise yaşı:

1-10 yıl: 0,

10-11 yıl: 1,

11-20 yıl: 3,

21-30 yıl: 4,

31 yıl ve üstü: 5,

3- Binanızın taşıyıcı sistemi:

Çelik ya da ahşap bina: 0,

Betonarme bina: 1,

Tuğla örgü yığma bina: 2,

Taş örgü yığma bina: 3,

Kerpiç örgülü bina: 4,

Kerpiç örgülü toprak damlı bina: 5,

4- Binanızda bodrum kat ve rutubet sorunu var mı?

Bodrum kat var, hiç rutubet olmuyor: 0,

Bodrum kat var, kış aylarında rutubetli: 1,

Bodrum kat yok, rutubet yok: 2,

Bodrum kat var, sürekli rutubet var: 3,

Bodrum kat var, su birikiyor: 5,

5- Binanız zemin kat dahil kaç katlı?

Bir katlı: 0,

İki katlı: 1,

Üç katlı: 2,

Dört-beş katlı: 3,

Altı-sekiz katlı: 4,

Dokuz kat ve üstü: 5,

6- Binanızın zemin katı nasıl?

Üst katlarla aynı: 0,

Üst katlardan daha içerde, ancak duvarlar kapalı: 1,

Kat yüksekliği diğer katlardan daha fazla, ancak duvarlar kapalı: 2,

Normal katlarla aynı, ancak duvar yok: 3,

Normal katlardan daha içeride, ancak duvar yok: 4,

Kat yüksekliği normal katlardan dahafazla, ancak duvar yok: 5,

7-Bina çıkmaları nasıl?

Binada hiç çıkma yok: 0,

Yalnızca balkonlar çıkma: 1,

Binanın bütününde kapalı çıkma var 80 cm`ye kadar: 3,

Açık çıkmalar duvarlarla kapatılmış: 4,

Binanın bütününde 80 cm`den fazla çıkma var: 5,

8-Binaya yapılan müdahale var mı?

Binanın herhangi bir yerinde değişlik yapılmadı: 0,

Binanın iç duvarlarında kaldırılan bölümler var: 1,

Binanın iç duvarlarında birden fazla kaldrırılan bölümler var: 2,

Dış duvarlarda pencere açıldı veya pencereler büyütüldü: 3,

Binanın bütününde ilave pencere yapılması ya da duvarların kaldırılması: 4,

İç bölme ve duvarların komple kaldırılması (1 kat bile olsa): 5

9-Binanın kullanım amacı değiştirildi mi?

Bina yapım amacına göre kullanılıyor: 0,

Konut amaçlı yapılıp, normal katlar atölye olarak kullanılıyor: 1,

Zemin kat konut amaçlı yapılıp, dükkan ya da atölye olarak kullanılıyor: 2,

Binaya sonradan asansör montajı yapıldı: 3,

Sonradan çatı arasına bir tondan fazla kapasiteli su deposu yapıldı: 4,

Binaya sonradan asansör ve su deposu yapıldı: 5,

10 -Binanızda şu ana kadar:

Herhangi bir tamirat yapılmadı: 0,

Titreşimli bir aletle tamirat yapıldı: 1,

Yapının taşıyıcıları titreşimli bir aletle tamir edildi: 2,

Kolon ve kirişlere delik ve benzeri müdahale yapıldı: 3,

Binada katya da döşeme ilavesi yapıldı: 4,

Binada kısmı de olsa yangın oldu: 5,

11-Binanızdaki daha önceki hasar ya da çatlaklar

Binanızda gözle görülür çatlak yok: 0,

Balkon döşemesinde ya da köşelerinde çok ince çatlak var: 1,

Çıkmalardaki dış duvarların kolon ve kirişlerin birleştiği yerde çok ince çatlaklar var: 2, Pencere altıve hizalarında duvarda yatay çatlaklar var: 3,

Dış duvarlarda yatay ve düşey bina yüksekliğince çatlama var: 4,

12- Bina şekli, plan şeması:

Kare ya da çokgen: 0,

Dikdörtgen: 1,

Yıldız şeklinde: 2,

Binada derin boşluklar var: 3,

Bitişik bloklar, aynı kat seviyesinde değil: 4,

Bitişik bloklar, aynı yükseklikte değil: 5,

DEĞERLENDİRME

Her soruya verdiğiniz yanıtların karşılığındaki değerleri topladığınızda;

0-6 arası binanızda ciddi bir deprem riski bulunmamaktadır.

7-12 puan binanızda düşük deprem riski bulunmaktadır.